فارور

پوشش گياهي: آكاسيا ,‌ كهور و كنار .

پستانداران: جبير.

پرندگان : بلبل خرما,‌ زرد پره سرزيتوني ,‌ چك چك و دليجه.

جزيره فارور در استان هرمزگان گنبدى سربرآورده از آبهاى نيلگون خليج هميشه فارس محسوب مىشود كه از تپه ماهورهاى كوچك و بزرگ تشكيل شده است . اين جزيره غيرمسكونى و مملو از مرغان دريايى داراى منابع آبى بسيار محدود است بطوريكه آب آشاميدنى پرندگان و وحوش موجود درآن با استفاده از سه حلقه چاه تامين ميشود.
جزيره فاروربه دليل واقع شدن در مسير مهاجرت پرندگان ، داراى سواحلى با چشم اندازهاى بسيار زيبا در فصلهاى مختلف سال به ويژه پاييز و زمستان است . پرستوى دريايى و عقاب ماهىگير از مهمترين پرندگان جزيره فارور بشمار ميروند، همانجايى كه عقاب ماهيگيرآشيانه سازى كرده و جبيرها نيز در حال چرا هستند. بلبلخرما، چاخلق ، پرى شاهرخ ، دليجه ، سنگ چشم ، زرده پر،سرزيتونى، چك چك و غراب گردن قهوه اى ازديگر پرندگان ساكن اين جزيره غير مسكونى هستند. جبير(نوعى آهو) كه از ساليان قبل دراين جزيره رهاشده ، به دليل حمايتهايى كه از آن بعمل آمده بعنوان تنها پستاندارساكن اين جزيره زيبا جمعيت آن به نحو قابل توجهى افزايش يافته است . جزيره ۲ هزار۶۲۰و هكتارى فارور از نظر لانه سازى عقابماهيگير و حفظ جمعيت جبير بسيار حائز اهميت است .

تاريخ تاسيس منطقه از ابتدا تا اكنون
جزيره فارور و جزيره بني فارور از سال 1366طبق مصوبه شماره 112 سازمان حفاظت محيط زيست به عنوان منطقه حفاظت شده در نظر گرفته شده است.
3. موقعيت عمومي منطقه:
جزيره فاروراستان هرمزگان ، تابع شهرستان ابوموسي ودهستان تنب مي باشد . اين جزيره درفاصله 36 مايلي ( Km67) شهر ابوموسي وهمچنين درفاصله 141 مايلي ( Km262) بندرعباس و km 5/57 جزيره كيش و 24مايلي ( km45) شهربندرلنگه قرارگرفته است . فاصله آن تانزديكترين نقطه پهنه خشكي كشور ( راس بستانه ) درحدود 22كيلومتراست .بزرگترين ابعاد طولي وعرضي جزيره km5/4و Km 5/7 مي باشد.
1. وسعت منطقه:2848 هكتار
2. ويژ گي و سيماي عمومي منطقه(شامل وضعيت توپوگرافي،چشم انداز، پوشش گياهي و گونه هاي شاخص گياهي، وضعيت عمومي حيات وحش و گونه هاي شاخص و كريدور ها)
موقعيت جغرافيايي :
اين جزيره مختـــصات جغرافيايي آن 29 54 تا 33 54 طول شرقي و 15 26 تا 19 26 عرض شمالي قرار گرفته است.

وضعيت طبيعي ( توپوگرافي – تيپ منطقه ، ووضعيت اقليمي و … )
آب وهوا واقليم
اين جزيره جزو نواحي گرم ومرطوب است ورطوبت هوا درآن به نسبت بالامي باشد. ميانگين دماي سالانه آن 27 درجه سانتيگراد بوده و تابستانهاي بسيارگرم داشته ودماي آن دراين فصل به 45 درجه سانتي گراد تا 47 درجه سانتي گراد نيزمي رسد . ودرزمستان دماي آن هميشه بالاتر از10 درجه سانتي گراد است .ميزان متوسط بارندگي ساليانه دراين جزيره درحدود 200 ميلي مترمي باشد كه درمدت زمان كم و به صورت رگبارنازل مي شود.

زمين شناسي
جزيره فارور دراصطلاح زمين شناسي، گنبدنمكي بزرگي است كه ازاعماق زمين تحت تاثيرعوامل خاص زمين شناسي به بالارانده شده وپس از قطع طبقات زمين به صورت گنبدي ازكف دريا خارج شده است .
عناصرتشكيل دهنده اين مجموعه عبارتنداز سنگهاي رسوبي نظير آهك هاي سياه گچ ، نمك ومواد آذرين مانند بازالت ، تراكيت ، ريوليت وكاني هاي مختلف است . جزيره فارور براساس نقشه تكتونيك ايـران ، درمحدوده يكي ازفعالترين كمربندهاي زلزله خيز جهان قرارگرفته وبارها درجريان ومسير زلزله هاي شديدي كه نواحي جنوبي ايران رابه لرزه درآورده است قرارداشته است .

توپوگرافي
جزيره فارور ازيك توده ارتفاعات آتشفشاني و رسوبي تشكيل شده است وبه طوركلي جزيره اي تپه ماهـــــوري باارتفاعات صخره اي كه درمسيرهاي مختلفي كشيده شده است ودرميان اين ارتفاعات دره هايي بوجودآمده اند.
مرتفع ترين قسمت جزيره ، تپه ماهورهاي مركزي جزيره مي باشند كه بزرگترين نقطه ارتفاعي جزيره 145 متر مي باشد دراين ناحيه قرارگرفته است .
جزيره فارور به طور كلي درحاشيه كناره ها وداراي بريدگيهاي فراواني است كه بيشتر متصل به دامنه كوهها است . اين وضع درضلع شرقي جزيره بيشتر ديده مي شود.
عمق آب دركرانه جنوبي جزيره كمتر ودركرانه هاي شمالي وشرقي وغربي عمق اب به 30 متر نيز مي رسد كه نشانگر ارتفاع زياد صخره هاي ساحلي نسبت به بستردريامي باشد ضمناً درناحيه غربي جزيره چند تخته سنگ نيزدرنزديكي سواحل جزيره سرازآب بيرون آورده اند كه درواقع امتداد ارتفاع جزيره درداخل دريا محسوب مي شود.

خاك شناسي
خاك دراين جزيره فقط دركف دره ها و ضلع جنوبي جزيره كه دشت همواري وجود دارد، يافت مي شـــــود. اكثرنواحي جزيره پوشيده ازسنگهاي فرسايش يافته وخردشده مي باشد وخاكهاي كف دره هاي نيز درواقع خاكهاي آبرفتي مي باشد عمق خاك دراين نواحي كم ودرشت دانه وداراي مقداري هوموس مي باشدكه ازلاشبرگ گياهان فراوان موجود دركف دره ها بوجود آمده است.
درناحيه جنوبي دشت نسبتاً همواري وجود دارد كه باعث شده خاكهاي اين منطقه توسط باران شسته نشده ودرگذشته دراين نواحي زراعت انجام مي شده است خاك دراين منطقه بيشتر شني – رسي بوده وداراي عمق متوسط ومواد آلي آن بسيارناچيز است.

پوشش گياهي
جزيره فارور همانند جزاير ديگر خليج فارس داراي فلور گرمسيري خليج – عمان مي باشد . پوشش گياهي جزيره را گياهان علفي ودرختچه اي ودرختي تشكيل مي دهند كه با شرايط اقليمي و زيستي اين منطقه سازگارشده و بعضا ً برخي ازاين گونه ها درسالهاي اخير به جزيره آورده شده است .
گونه غالب جزيره نوعي درخت آكاسيا به نام Acasiatortilisمي باشد كه درتمام سطح جزيره پراكنده بوده وتعداد وتراكم آن دركف دره هاي بسيار زيادتر ازنواحي ديگر مي باشد . اين درختان كه به نام آكاسياي چتري نيز معروف مي باشد منبع اصلي تغذيه جبيرها درجزيره درفصول خشك مي باشند . ازديگر گياهان جزيره مي توان به درخت كهور پاكستاني يا ProsopisJulifloraاشاره نمود كه درسالهاي اخير وارد جزيره شده است كه به دليل توانايي اين گونه درمغلوب نمودن گونه آكاسيا چتري وپوشاندن سطح جزيره در آينده اي نه چندان دورمي تواند خسارات جبران ناپذيري به حيات وحش جزيره كه ازآكاسياي چتري به عنوان منبع اصلي تغذيه استفاده مي كنند واردكند.

پوشش جانوري
پستانداران
تنها پستانداربزرگي كه درجزيره زيست مي كند آهوي كوهي دره شوري با اسم علميGazellaGazellaDareshouriiباشد كه از زوج سمها بوده وجثه اي كوچكتر وظريفتر از آهو دارد .شاخ درهردوجنس نروماده ديده مي شود ولي شاخ جنس نر كمي بلندتر وكلفت ترازجنس ماده است . ازگياهان علوفه اي – بوته اي وشاخ وبرگ درختان تغذيه مي كند ودرجزيره فارو عمدتاً از درختان آكاسياي چتري تغذيه مي كند.
از ديگر پستانداران جزيره مي توان به يك نوع خارپشت به نام خارپشت ايراني بانام علمي paraedinusnepomalasاشاره نمودكه شبها به تعداد زياد درنزديكي سواحل وسطح جزيره زيست مي كنند. جثه آنها به اندازه موش خانگي بوده وداراي خارهايي برسطح پشتي خود مي باشند.
ازديگر پستانداران جزيره مي توان به خفاش ميوه خوار بانام علمي Rousettusaegypticusاشاره نمود.

پرندگان
جزيره فارور وكرانه هاي آن به علت قرارگرفتن درمسير مهاجرت پرندگان داراي گونه هاي متنوع پرندگان مهاجربوده كه برخي از آنها اين جزيره رابه عنوان زيستگاه زمستان گذران ياتابستان گذران خودانتخاب مي كنند ازجمله مهمترين اين پرندگان مي توان برخي از پرندگان شكاري مانند : شاهين و بالابان وهمچنين هوبره رانام برد.
ازمهمترين پرندگان بومي مي توان به عقاب ماهيگير بانام علمي pandionhaliatusاشاره نمودكه درصخره هاي بلند مشرف به دريا اقدام به لانه سازي وجوجه آوري مي نمايند . تعداد اين پرندگان در حدود 7-5 جفت بوده ودراواخر زمستان تخم هاي خودرابه روي صخره هاي بلند ساحلي جزيره مي گذارند.

انواع ماهيان زينتي و خوراكي
وجود آبسنگهاي مرجاني باعث جذب ماهيان زينتي فراواني شده است كه در ساحل بكر و دست نخورده جزيره قابل رويت هستند.در حدود 465 گونه ماهي زينتي و خوراكي در اين جزيره ديده مي شود كه مي توان به ماهي جراحي ، صندوق ماهي ، عروس دريايي، خروس دريايي و عروس زرد و 000 از نوع زينتي و به ماهي شير، هامور ، خارو ، قباد ، حلوار و نعيم 000 از انواع خوراكي اشاره كرد.
لاك پشتان و نهنگهاي دريايي:
لاك پشتان دريايي از خزندگان جزيره محسوب مي شوند كه عمدتاً مهاجر بوده و گاهاً تا 6000 كيلومتر مهاجرت مي كنند و معمولاً از انواع مختلف آن در اطراف جزيره براي تخم گذاري ديده مي شوند . نهنگهاي دريايي نيز از ديگر گونه هاي در معرض خطر انقراض محسوب مي شودكه نيز در اطراف جزيره فارور مشاهده مي شوند.
انواع آبسنگ هاي مرجاني و صدفها :
جزاير فارور به واسطه شرايط مناسب زيست محيطي از جمله شفافيت ، عمق نفوذ نور، شوري و دماي مورد نياز رشد از بهترين زيستگاههاي موجود آبسنگ هاي مرجاني و صدف هادر استان به شمار مي رود. از مهمترين مرجانها مي توان به مرجان درختچه اي ، مرجان ميزي ، مرجان شاخ گوزني ، مرجان باشلقي ، مرجان تخته سنگي ، مرجان دودكشي اشاره كرد.

جاذبه هاي اكوتوريستي
– پستي بلندي ها و عوارض زمين ساختي از جمله تپه ماهور هاي پوشيده از درختان آكاسيا.
– گونه هاي گياهي و جانوري و گنجينه كم نظير از ژن بومي خليج فارس.
– وجود انواع آبسنگ هاي مرجاني و صدف ها ، ماهيان زينتي و خوراكي، لاك پشتان و نهنگ هاي دريايي در آب هاي اطراف جزيره.
– سواحل تخم گذاري لاكپشتان دريايي.
همه از جاذبه هاي اكوتوريستي اين جزيره مي باشد.

وضعيت عمومي اقتصادي اجتماعي
بنا بر مدارك موجود در گذشته هاي دور و حتي در چند دهه پيش جزيره فارور مسكوني بوده است . وجود گورستان هاي قديمي، باغات و مزارع باير، چاه هاي قديمي و خانه هاي متروكه شاهد اين مدعاست . در ارتباط با متروكه شدن اين دلايل مختلفي وجود دارد، كه از جمله آن مي توان به خشكسالي ها ي مداوم، شيوع بيماري و تخريب مسكن ها بر اثر زلزله اشاره نمود.

تعارضات مهم منطقه
استقرار واحد هاي نظامي و انتظامي از تعارضات مهم منطقه مي باشد.

تجهيزات و امكانات

فاقد پاسگاه و امكانات حفاظتي مي باشد. و تحت حفاظت اداره حفاظت محيط زيست بنددر لنگه قرار دارد.

ساير ملاحظات
– دوري از منطقه ساحلي وعدم دسترسي به مركز حفاظتي وكمبود امكانات حفاظتي باعث گرديده كه نظارت مستمر و دقيقي برروي آن صورت نپذيرد .
– استقرار واحد هاي نظامي و انتظامي هر چند گاهي موجب گرديده اين منطقه بكر اكولوژيكي به يك پادگان نظامي تبديل گردد.
– اقدامات جهاد سازندگي جهت اجراي طرح هاي آبخيزداري در جزيره چهره بكر منطقه را تغيير داده است .
– واگذاري جزيره به برخي از سازمانها (آزاد كيش و ميراث فرهنگي و گردشگري) جهت تبديل آن به يك منطقه سودآور اقتصادي آنرا به شدت تهديد مينمايد .(هيات وزيران اين منطقه را به منطقه آزاد كيش واگذار نموده است.)
– وجود جاده دسترسي دور جزيره كه اخيرا هم توسط سپاه پاسداران ترميم و توسعه يافته است واحتمالا آسفالت نيز خواهد شد كه اين تغييرات بدون هماهنگي و بدون رعايت ملاحظات زيست محيطي صورت مي گيرد از تهديدات عمده منطقه به شمار ميرود .
– شكار غير مجاز به هر شكل از مشكلات منطقه فارور است .
– وجود دكل كشتيراني ظرفيت منطقه را براي استقرار سايتهاي راداري و ارسال امواج راديويي و… نمايان ميكند كه توجه فعاليت هاي توسعه اي را بدنبال خواهد داشت وتهديدي براي آن به شمار مي رود.