مسافرتي و گردشگري

كوه سيوك نرم آب باتوجه به دارابودن قابليتهاي ارزشمند گياهي وجانوري ، وجود چشم اندازهاي طبيعي، ازنيمه دوم سال 1387 دردستوركار اداره كل حفاظت محيط زيست كهگيلويه وبويراحمدجهت ارتقاء سطح به كلاس حفاظتي موردبررسي وبه سازمان متبوع جهت ارايه نظريه كارشناسي وتلاش درراستاي حفاظت ازآن پيشنهاد مي گردد . بنابراين منطقه مذكور فاقد پيشينه حفاظتي مي باشد . 1- اين منطقه در طول شرقي جغرافيايي : E5119 و E5100 وعرض شمالي جغرافيايي : N3052 N3044 واقع شده است كه از نظر تقسيمات جغرافيايي واقع در شهرستان دنا دراستان كهگيلويه وبويراحمد مي باشد .طبق مصوبه شماره 346 مورخ 14/9/1389 بعنوان منطقه حفاظت شده اعلان گرديد.

وسعت (به هكتار) ودامنه تغييرات ارتفاع
وسعت منطقه پيشنهادشده جهت حفاظت قريب به 12858 هكتارمي باشد . دامنه ارتفاعي آن از1751 مترواقع در مرز منطقه برروي پل مشرف به دره برم بره شور تا 2930 متر معروف به قله سيوك ازسطح دريا مي باشد .

توپوگرافي
منطقه اي است كوهستاني و تپه ماهوركه بعضي از نقاط آن صخره اي و صعب العبور بوده كه تنها ازطريق راههاي مشخص وازسوي افراد آشنا به منطقه امكان دسترسي به اقصي نقاط حائز اهميت آن مي باشد . باپيشروي اين منطقه به سمت غرب ازارتفاع آن كمي كاسته و تقريبا هم سطح با محيط پيرامون مي شود . ضلع جنوبي و جنوب غرب آن را بيشتر تپه ماهور پوشانده است .

اقليم
منطقه سيوك – نرم آب از مناطق سردسيري استان بوده كه در فصول بارش بويژه فصل زمستان پوشيده از برف و كاملا سفيد پوش مي باشد . برفهاي ضلع جنوبي و جنوب غربي آن بواسطه برآفتاب بودن زودتراز سايرنقاط آن آب مي شود و شاهد حركت روان آبهادر دره ها مي باشيم .
حداقل و حداكثر درجه حرارت باتوجه به اقليم حاكم برمنطقه بين 18- تا 38 درجه سانتيگراد درنوسان مي باشد .

منابع آبي
محدوده مدنظر علاوه بر آنكه مرزهاي شمالي و غربي آن محدود به رودخانه و دره هاي آبي مي باشد واجد تعداد قابل توجهي چشمه پرآب بويژه درضلع جنوبي آن ( معروف به نرم آب)بوده كه اكثراين چشمه ها در سالجاري كه خشكسالي برآن حاكم بوده از آب كافي برخوردارمي باشند . ضمنا رودخانه پرآب معروف به كبكيان نيزدرحاشيه ضلع جنوب شرقي به سمت شرق منطقه در حركت مي باشد .
با ذوب شدن برفها درفصل بهار وجوشش چشمه هاي موجود درمنطقه ، آب فراواني سطح منطقه را دربرگرفته كه با الحاق اين آبها شاهد خروج حجم زيادي از آب به بيرون از منطقه و رودخانه هاي مرزي و… مي باشيم .

پوشش گياهي ( جنگل ومراتع ، تيپهاي عمده گياهي و گونه هاي مهم ودرمعرض خطر تهديد )
-بارش شديد برف و باران ، ماندگاري حجم قابل توجهي از برف ، فوران چشمه هاي موجوددرمنطقه ، زمينه تنوع وتراكم پوشش گياهي رادرمنطقه فراهم نموده است . بااين اوصاف منطقه مذكور پوشيده از گونه هاي گياهي به شرح زيرمي باشد :

درختان و درختچه هاي منطقه عبارتنداز:
بلوط – بنه(پسته وحشي) – خينجوك(كلخنگ)- زبان گنجشك (بنيو) – سيسه(زالزالك) شن(پلاخور)- انجيز وحشي – گلابي وحشي(انجك) –دافنه (خوشك) بيد- كيكم(افرا)- ارژن- بادام وحشي – بادام كوهي و ……

گونه هاي بوته اي منطقه عبارتند از:
انواع گون – آويشن- گل عسلي- درمنه كوهي – درمنه صخره اي – مرزه – زبان درقفا- چويل – خاري و …

گونه هاي علفي منطقه عبارتنداز:
انواع گندميان – گلرنگ- مرغ- ميخك- بومادران (برنجاس)- ختمي – خارشتر- دم روباهي – تاج خروس- شيرين بيان – كنگر – تره تيزك- سياه دانه ،گل اشك(لاله واژگون) و… لازم به توضيح است كه درضلع جنوبي منطقه كه معروف به نرم آب مي باشد ،شاهد سطح وسيعي ازپراكنش لاله واژگون به ميزان حداقل 20هكتار درفصل بهارمي باشيم . پوشش متراكم لاله واژگون زيبايي منطقه را صدچندان نموده است .
گونه هايي چون تره وحشي ، ليزك-جاشير خوراكي-موسيردرمعرض خطرتهديد هستند كه اكثرا به دليل مصارف خوراكي و دارويي ، عدم مديريت بهره برداري منابع از سوي دستگاههاي ذيربط درمعرض خطر تهديد محسوب مي شوند . لازم به ذكر است كه گياهان منطقه داراي ارزش خوراكي – دارويي – مرتعي و حفاظتي مي باشند .

حيات وحش
پستانداران منطقه شامل:
پلنگ – خرس قهوه اي – روباه معمولي – شغال – خرگوش – گرگ – كفتار – سمور- راسو – سنجاب معروف ايراني – كل وبز ، سياهگوش – تشي( چوله) خارپشت (جوجه تيغي) انواع موش- خفاش نعل اسبي – خفاش گوش بلند – سگ آبي (شنگ) و… مي باشد .

پرندگان منطقه شامل:
كبك معمولي – قمري- ياكريم- كلاغ نوك زردونوك قرمز – غراب – انواع سسك – انواع گنجشك – جي جاق (بلوط خور)- تيهو – سينه سرخ – جغدجنگلي – عقابهاي طلايي – پرپا- دوبرادر- ماهيخوار – كبوترهاي جنگلي و كوهي – جغد جنگلي – دال – زنبورخوار معمولي – سبزقبا- سارمعمولي – جغدكوچك- پرستو- دم جنبانك – سارگپه- سنگ چشم – داركوب – انواع سهره-بحري – كمركولي كوچك و بزرگ و بعضي از پرندگان مهاجر چون لك لك ، اگرت – كاكايي كه درفصل زمستان دركناررودخانه هاي مرزي و حاشيه منطقه مشاهده مي شوند .

خزندگان منطقه شامل :
مارمولك- آگاما-لاك پشت – مارجعفري- كورمار- مارپلنگي- مارآبي – ماردشتي – افعي (گرزه مار) و … مي باشد .

دوزيستان منطقه شامل :
قورباغه و وزغ مي باشد .

آبزيان منطقه شامل :
گرچه درمرز وحاشيه نزديك منطقه شاهد جريان آبي دائمي چون رودخانه هاي چنار و كبكيان و بن دره مي باشيم اما شاهدگونه هايي چون ماهي شيربت(سرخه)- ماهي قزل-مارماهي- رفتگرماهي دررودخانه كبكيان وبعضا دررودخانه چنارمي باشيم .

وضعيت مرزبندي منطقه
مرزبندي منطقه بطوركامل شامل مرزهاي باثبات طبيعي و انسان ساخت چون رودخانه ، خط الراس كوه و جاده هاي اصلي قديمي بين روستايي وشهري و جاده هاي خاكي قديمي درون منطقه مي باشد .
شرح كلي مرزبندي دربند 18 اين گزارش آمده است .

فعاليتهاي انساني و تعارضات
درمرزبندي منطقه پيشنهادي تمام تلاشهادرجهت انتخاب محدوده اي بوده كه كمترين تعارضات و فعاليتهاي حقيقي و حقوقي رادربرداشته باشد . دراين محدوده عرصه بسيارناچيزي ازجمله اراضي كشاورزي و باغات درمنتهي اليه مرزمنطقه كه غالبا بصورت ديم كاشت مي شوند مشاهده مي شود . البته اكثر عرصه هاي كشاورزي فاقد سند مالكيت شخصي بوده و جزء عرصه هاي ملي و دولتي بوده كه قبلا طي چهل الي پنجاه سال گذشته توسط مردم جهت امرارمعاش به زمينهاي كشاورزي تبديل شده اند . درنقاطي ازمنطقه تعدادي ازمردم عشايرازقديم الايام موقتا ساكن مي باشند كه بنابه گفته ريش سفيدان محلي عشايرمذكور فاقدطرح دامداري (پروانه مرتعداري) مي باشند و هر دامدارطبق عرف محلي دربخش هاي كمي از مراتع منطقه به مدت نودالي يكصدروز به دامداري مشغول وباپايان يافتن زمان بهره برداري از مراتع ، كليه دامداران تاسال بعداقدام به ترك منطقه مي كنند . بنابراين مي توان با اطميان گفت كه عرصه هاي كشاورزي موجود درمرزمنطقه فاقد سند ثبتي بوده وهمه متعلق به دولت است و عشايري كه صرفا درزمان ييلاق درمنطقه به سرمي برند فاقدطرح مرتعداري هستند كه باحفاظت ازمنطقه واعمال قوانين ومقررات دستگاههاي ذيربط بالاخص منابع طبيعي مي توان به راحتي پاسخگوي تعارضات اجتماعي و حفاظت و صيانت ازاين منطقه مستعد و با ارزش شد .
لازم به ذكراست كه مراتع پيراموني منطقه پيشنهادي باتوجه به درابودن چشمه ها و مراتع مستعد به راحتي مي تواند جوابگوي دام دامداران منطقه باشد .

 

امكانات و تجهيزات موردنياز جهت حفاظت
به منظور حفاظت مطلوب ازمنطقه نيازمند موارد ذيل مي باشيم :
1- احداث چهارباب پاسگاه محيطباني درنقاط حساس و دوجانپناه درديگر نقاط منطقه
2- بيست نفر نيروي محيط بان وچهارنفركارشناس.
3- پنج دستگاه خودروكمك دار و دوازده دستگاه موتورسيكلت.
4- شبكه هاي بي سيم سيار، ثابت ، دستي و كليه تجهيزات انفرادي از جمله كوله پشتي ،كيسه خواب ، دوربين چشمي، دوربين عكاسي، دوربين فيلمبرداري ، تلسكوپ ، لباس گرم ، اسلحه و ……..
5- تجهيزهريك از پاسگاههابه تمام مايحتاج اوليه ازقبيل آب ، برق خورشيدي ، تخت، پتو، كولر، تلويزيون و……

امكانات و تجهيزات موجود براي حفاظت
ازآنجائيكه منطقه مذبور مراحل مقدماتي راجهت ارتقاء سطح به كلاس حفاظتي طي مي كند، فاقدهرگونه امكانات اوليه مي باشد . علي ايحال به محض تصويب آن منطقه ازسوي شورايعالي حفاظت محيط زيست ازكليه امكانات اداره كل و ديگر مناطق حفاظتي موجود درراستاي حفاظت مطلوب ازمنطقه استفاده خواهدشد .

نظرمسئولين ومردم محلي درخصوص حفاظت ازمنطقه چيست وميزان آگاهي وآشنايي آنها ازاهداف و عملكرد سازمان درچه حدي است ؟
مسئولين ومقامات استاني باتوجه به آگاهي كامل از اقدامات بعمل آمده درخصوص بازنگري مناطق حفاظت شده دنا ودناي شرقي كه زمينه كاهش و حتي رفع بسياري از مشكلات و معارضات را به دنبال دارد ، اعتقاد دارند كه درقبال كاهش سطح بعضي از عرصه هاي حفاظتي دربازنگري مناطق ، حتما بايستي با حفاظت از ديگر مناطق مستعد، علاوه بر جبران سطوح كاهش يافته ، نسبت به افزايش سطح مناطق چهارگانه دراستان اقدام نمود . بنابراين جاي خوشبيني است كه مقامات استاني دراين راستا يارو ياور محيط زيست بوده ، چرا كه از اهداف سازمان متبوع اطلاعات قابل توجهي دارند .

مردم محلي منطقه ازجمله روستاهاي گندم كش ، اسلام آباد ، قلعه عزيزي،باغ تيلكان ، برآفتاب ، سرقنات ، چيتاب، صالحان ، جوزارو …. باتوجه به آگاهي از آوازه و شهرت دناوديگر مناطق حفاظتي تاحدود قابل قبولي اشراف به اهداف سازمان، خصوصا حفاظت از گونه هاي جانوري دارند . مردم منطقه علاوه بر قبول همكاري ، مشوق محيط زيست درحفاظت ازآن عرصه و ديگر عرصه هاي پيراموني مي باشند .

باتوجه به مطالعات و بررسيهاي بعمل آمده منطقه پيشنهادي ازهرحيث (وجود گونه هاي جانوري و گياهي ، وجود زيستگاههاي حائز اهميت ، وجود پناهگاههاو جانپناههاي طبيعي و…..) بهتر و مساعدتراز عرصه هاي پيراموني است و زمينه رشد ونمورستنيها، تكثير وازدياد گونه هاي جانوري دراين عرصه بهتراز ديگرعرصه هاي اطراف مي باشد .

ازآنجائيكه ازحداقل پنجاه سال گذشته ، عشايرمنطقه بويژه درزمان ييلاق بصورت سنتي و عرفي ازمراتع آن استفاده نموده و هم اكنون نيز به مدت حدود يكصدروز در فصل چرا از مراتع آن منطقه بهره گيري مي نمايند ، به نظر مي رسد اولين مدعيان ذينفع كه خوددرچندسال اول حفاظت بعنوان عامل بازدارنده نقش منفي وبازدارندگي خودرانشان مي دهند ، همين عشاير باشند ولاغير .
باتوجه به اطلاعات اخذشده از مردم محلي و ريش سفيدان منطقه ، هيچ يك از عشاير موجوددرمحدوده پيشنهادي فاقد طرح مرتعداري بوده كه با اثبات اين موضوع ازسوي منابع طبيعي و هماهنگي با مراجع ذيصلاح استاني نسبت به اخراج دامداران فاقد طرح وپروانه مرتعداري از منطقه و استقرار آنها درمحيطهاي طبيعي پيراموني ، اقدام به رفع يا كاهش اين گروه از عوامل بازدارنده وتهديدكننده درمدت زمان كوتاهي خواهيم بود .

البته تنويرافكارعمومي ، بكارگيري نيروهاي تحصيلكرده بومي منطقه درقالب نيروهاي كارمعين ، قراردادي و …..ارتباط تنگاتنگ با مسئولين و ريش سفيدان محلي ازجمله راهكارها وعوامل مهم درتعديل وكاهش عوامل بازدارنده به شمار مي روند .

به دليل وجود جاده هاي آسفالته دسترسي به نواحي شمالي و شرقي منطقه و جاده هاي خاكي قديمي موجوددرآن ، دسترسي به منطقه درهربرهه اززمان امكان پذيرمي باشد . البته باتوجه به ريزش برف و باران در فصل زمستان ، طغيان رودخانه چنار و آب دره معروف به بن دره و لغزندگي دربعضي از نقاط جاده هاي خاكي درون منطقه ، بامشكلات كمي مواجه هستيم كه با گذشت زمان و مرمت جاده ها اين مشكلات نيز برطرف خواهدشد .

مالكيت اكثريت عرصه هاي منطقه دولتي است كه اين مهم ضمن هماهنگي با منابع طبيعي استان پيگيري و نتيجه اعلام خواهدشد .
منابع حمايت كننده حيات وحش در زيستگاه شامل امنيت ، پناه، منابع آبي ، منابع غذايي مورد دسترسي و ارزيابي قرار گرفته ودرپنج كلاس خيلي خوب – خوب – متوسط – كم – ناچيز مورد طبقه بندي قرار گيرد .

حدود اربعه

شمالا:
– تقاطع جاده خاكي سرچناربا رودخانه چنار(شرق روستاي بن دره)درامتدادرودخانه به طرف شرق تامحل تلاقي رودخانه مذكور باجاده آسفالته قديمي سرچناربه چيتاب وازآن نقطه به موازات جاده تاپل برم بره شور.
شرقا:
– ازپل برم بره شور درامتداد دره مذكور تا امتداد خط الرس ارتفاعات كوه باغات (خشك آخور) بطرف جنوب تا 700 متري ضلع غربي تقاطع جاده خاكي جوزار- نرم آب – بن دره . (رعايت حريم هفتصدمتري شرق روستاي جوزارتاتقاطع جاده مذكور )
جنوبا:
– از700 متري ضلع غربي تقاطع جاده خاكي جوزار- نرم آب – بن دره(رعايت حريم هفتصدمتري شرق روستاي جوزارتاتقاطع جاده مذكور )بطرف غرب درامتداد همان جاده تامنبع آب سرچنار.
غربا :
– از منبع آب سرچناردرامتداد همان جاده بطرف شمال بعداز گذشتن از روستاي سرچناروازآن نقطه تا تقاطع جاده خاكي سرچناربارودخانه چنار ( شرق روستاي بن دره ) .

 

منطقه حفاظت شده قرچغه در موقعيت جغرافيايي N3735 E5820 در استان خراسان رضوي واقع است. منطقه حفاظت شده قرچغه با مساحت 33,059 هكتار در ۳ كيلومتري غرب بخش مرزي باجگيران از توابع شهرستان قوچان واقع شده است. اين منطقه داراي مجموعه اي از كوههاي مرتفع – صخره اي وتپه ماهور ها و دره ها است.

حيات وحش

گونه هاي جانوري اين منطقه شامل گرگ- روباه- كفتار- گربه وحشي- پلنگ- قوچ اوريال-خارپشت – هما-كبك دري – كبك – پايكا و تشي ميباشد

پوشش گياهي

از گونه هاي مهم گياهي ميتوان به گياهاني چون ارس- گون – زرشك – كاكوتي و افدرا گزنه اشاره نمود. پوشش درخت ارس در اين منطقه قايل توجه مي باشد.

منطقه حفاظت شده فاروردر استان هرمزگان در موقعيت جغرافيايي N261714 E543055 واقع شده است. مساحت آن در3080 هكتار مي باشد.

پوشش گياهي: آكاسيا ,‌ كهور و كنار .

پستانداران: جبير.

پرندگان : بلبل خرما,‌ زرد پره سرزيتوني ,‌ چك چك و دليجه.

جزيره فارور در استان هرمزگان گنبدى سربرآورده از آبهاى نيلگون خليج هميشه فارس محسوب مىشود كه از تپه ماهورهاى كوچك و بزرگ تشكيل شده است . اين جزيره غيرمسكونى و مملو از مرغان دريايى داراى منابع آبى بسيار محدود است بطوريكه آب آشاميدنى پرندگان و وحوش موجود درآن با استفاده از سه حلقه چاه تامين ميشود.
جزيره فاروربه دليل واقع شدن در مسير مهاجرت پرندگان ، داراى سواحلى با چشم اندازهاى بسيار زيبا در فصلهاى مختلف سال به ويژه پاييز و زمستان است . پرستوى دريايى و عقاب ماهىگير از مهمترين پرندگان جزيره فارور بشمار ميروند، همانجايى كه عقاب ماهيگيرآشيانه سازى كرده و جبيرها نيز در حال چرا هستند. بلبلخرما، چاخلق ، پرى شاهرخ ، دليجه ، سنگ چشم ، زرده پر،سرزيتونى، چك چك و غراب گردن قهوه اى ازديگر پرندگان ساكن اين جزيره غير مسكونى هستند. جبير(نوعى آهو) كه از ساليان قبل دراين جزيره رهاشده ، به دليل حمايتهايى كه از آن بعمل آمده بعنوان تنها پستاندارساكن اين جزيره زيبا جمعيت آن به نحو قابل توجهى افزايش يافته است . جزيره ۲ هزار۶۲۰و هكتارى فارور از نظر لانه سازى عقابماهيگير و حفظ جمعيت جبير بسيار حائز اهميت است .

تاريخ تاسيس منطقه از ابتدا تا اكنون
جزيره فارور و جزيره بني فارور از سال 1366طبق مصوبه شماره 112 سازمان حفاظت محيط زيست به عنوان منطقه حفاظت شده در نظر گرفته شده است.
3. موقعيت عمومي منطقه:
جزيره فاروراستان هرمزگان ، تابع شهرستان ابوموسي ودهستان تنب مي باشد . اين جزيره درفاصله 36 مايلي ( Km67) شهر ابوموسي وهمچنين درفاصله 141 مايلي ( Km262) بندرعباس و km 5/57 جزيره كيش و 24مايلي ( km45) شهربندرلنگه قرارگرفته است . فاصله آن تانزديكترين نقطه پهنه خشكي كشور ( راس بستانه ) درحدود 22كيلومتراست .بزرگترين ابعاد طولي وعرضي جزيره km5/4و Km 5/7 مي باشد.
1. وسعت منطقه:2848 هكتار
2. ويژ گي و سيماي عمومي منطقه(شامل وضعيت توپوگرافي،چشم انداز، پوشش گياهي و گونه هاي شاخص گياهي، وضعيت عمومي حيات وحش و گونه هاي شاخص و كريدور ها)
موقعيت جغرافيايي :
اين جزيره مختـــصات جغرافيايي آن 29 54 تا 33 54 طول شرقي و 15 26 تا 19 26 عرض شمالي قرار گرفته است.

وضعيت طبيعي ( توپوگرافي – تيپ منطقه ، ووضعيت اقليمي و … )
آب وهوا واقليم
اين جزيره جزو نواحي گرم ومرطوب است ورطوبت هوا درآن به نسبت بالامي باشد. ميانگين دماي سالانه آن 27 درجه سانتيگراد بوده و تابستانهاي بسيارگرم داشته ودماي آن دراين فصل به 45 درجه سانتي گراد تا 47 درجه سانتي گراد نيزمي رسد . ودرزمستان دماي آن هميشه بالاتر از10 درجه سانتي گراد است .ميزان متوسط بارندگي ساليانه دراين جزيره درحدود 200 ميلي مترمي باشد كه درمدت زمان كم و به صورت رگبارنازل مي شود.

زمين شناسي
جزيره فارور دراصطلاح زمين شناسي، گنبدنمكي بزرگي است كه ازاعماق زمين تحت تاثيرعوامل خاص زمين شناسي به بالارانده شده وپس از قطع طبقات زمين به صورت گنبدي ازكف دريا خارج شده است .
عناصرتشكيل دهنده اين مجموعه عبارتنداز سنگهاي رسوبي نظير آهك هاي سياه گچ ، نمك ومواد آذرين مانند بازالت ، تراكيت ، ريوليت وكاني هاي مختلف است . جزيره فارور براساس نقشه تكتونيك ايـران ، درمحدوده يكي ازفعالترين كمربندهاي زلزله خيز جهان قرارگرفته وبارها درجريان ومسير زلزله هاي شديدي كه نواحي جنوبي ايران رابه لرزه درآورده است قرارداشته است .

توپوگرافي
جزيره فارور ازيك توده ارتفاعات آتشفشاني و رسوبي تشكيل شده است وبه طوركلي جزيره اي تپه ماهـــــوري باارتفاعات صخره اي كه درمسيرهاي مختلفي كشيده شده است ودرميان اين ارتفاعات دره هايي بوجودآمده اند.
مرتفع ترين قسمت جزيره ، تپه ماهورهاي مركزي جزيره مي باشند كه بزرگترين نقطه ارتفاعي جزيره 145 متر مي باشد دراين ناحيه قرارگرفته است .
جزيره فارور به طور كلي درحاشيه كناره ها وداراي بريدگيهاي فراواني است كه بيشتر متصل به دامنه كوهها است . اين وضع درضلع شرقي جزيره بيشتر ديده مي شود.
عمق آب دركرانه جنوبي جزيره كمتر ودركرانه هاي شمالي وشرقي وغربي عمق اب به 30 متر نيز مي رسد كه نشانگر ارتفاع زياد صخره هاي ساحلي نسبت به بستردريامي باشد ضمناً درناحيه غربي جزيره چند تخته سنگ نيزدرنزديكي سواحل جزيره سرازآب بيرون آورده اند كه درواقع امتداد ارتفاع جزيره درداخل دريا محسوب مي شود.

خاك شناسي
خاك دراين جزيره فقط دركف دره ها و ضلع جنوبي جزيره كه دشت همواري وجود دارد، يافت مي شـــــود. اكثرنواحي جزيره پوشيده ازسنگهاي فرسايش يافته وخردشده مي باشد وخاكهاي كف دره هاي نيز درواقع خاكهاي آبرفتي مي باشد عمق خاك دراين نواحي كم ودرشت دانه وداراي مقداري هوموس مي باشدكه ازلاشبرگ گياهان فراوان موجود دركف دره ها بوجود آمده است.
درناحيه جنوبي دشت نسبتاً همواري وجود دارد كه باعث شده خاكهاي اين منطقه توسط باران شسته نشده ودرگذشته دراين نواحي زراعت انجام مي شده است خاك دراين منطقه بيشتر شني – رسي بوده وداراي عمق متوسط ومواد آلي آن بسيارناچيز است.

پوشش گياهي
جزيره فارور همانند جزاير ديگر خليج فارس داراي فلور گرمسيري خليج – عمان مي باشد . پوشش گياهي جزيره را گياهان علفي ودرختچه اي ودرختي تشكيل مي دهند كه با شرايط اقليمي و زيستي اين منطقه سازگارشده و بعضا ً برخي ازاين گونه ها درسالهاي اخير به جزيره آورده شده است .
گونه غالب جزيره نوعي درخت آكاسيا به نام Acasiatortilisمي باشد كه درتمام سطح جزيره پراكنده بوده وتعداد وتراكم آن دركف دره هاي بسيار زيادتر ازنواحي ديگر مي باشد . اين درختان كه به نام آكاسياي چتري نيز معروف مي باشد منبع اصلي تغذيه جبيرها درجزيره درفصول خشك مي باشند . ازديگر گياهان جزيره مي توان به درخت كهور پاكستاني يا ProsopisJulifloraاشاره نمود كه درسالهاي اخير وارد جزيره شده است كه به دليل توانايي اين گونه درمغلوب نمودن گونه آكاسيا چتري وپوشاندن سطح جزيره در آينده اي نه چندان دورمي تواند خسارات جبران ناپذيري به حيات وحش جزيره كه ازآكاسياي چتري به عنوان منبع اصلي تغذيه استفاده مي كنند واردكند.

 

پوشش جانوري
پستانداران
تنها پستانداربزرگي كه درجزيره زيست مي كند آهوي كوهي دره شوري با اسم علميGazellaGazellaDareshouriiباشد كه از زوج سمها بوده وجثه اي كوچكتر وظريفتر از آهو دارد .شاخ درهردوجنس نروماده ديده مي شود ولي شاخ جنس نر كمي بلندتر وكلفت ترازجنس ماده است . ازگياهان علوفه اي – بوته اي وشاخ وبرگ درختان تغذيه مي كند ودرجزيره فارو عمدتاً از درختان آكاسياي چتري تغذيه مي كند.
از ديگر پستانداران جزيره مي توان به يك نوع خارپشت به نام خارپشت ايراني بانام علمي paraedinusnepomalasاشاره نمودكه شبها به تعداد زياد درنزديكي سواحل وسطح جزيره زيست مي كنند. جثه آنها به اندازه موش خانگي بوده وداراي خارهايي برسطح پشتي خود مي باشند.
ازديگر پستانداران جزيره مي توان به خفاش ميوه خوار بانام علمي Rousettusaegypticusاشاره نمود.

پرندگان
جزيره فارور وكرانه هاي آن به علت قرارگرفتن درمسير مهاجرت پرندگان داراي گونه هاي متنوع پرندگان مهاجربوده كه برخي از آنها اين جزيره رابه عنوان زيستگاه زمستان گذران ياتابستان گذران خودانتخاب مي كنند ازجمله مهمترين اين پرندگان مي توان برخي از پرندگان شكاري مانند : شاهين و بالابان وهمچنين هوبره رانام برد.
ازمهمترين پرندگان بومي مي توان به عقاب ماهيگير بانام علمي pandionhaliatusاشاره نمودكه درصخره هاي بلند مشرف به دريا اقدام به لانه سازي وجوجه آوري مي نمايند . تعداد اين پرندگان در حدود 7-5 جفت بوده ودراواخر زمستان تخم هاي خودرابه روي صخره هاي بلند ساحلي جزيره مي گذارند.

انواع ماهيان زينتي و خوراكي
وجود آبسنگهاي مرجاني باعث جذب ماهيان زينتي فراواني شده است كه در ساحل بكر و دست نخورده جزيره قابل رويت هستند.در حدود 465 گونه ماهي زينتي و خوراكي در اين جزيره ديده مي شود كه مي توان به ماهي جراحي ، صندوق ماهي ، عروس دريايي، خروس دريايي و عروس زرد و 000 از نوع زينتي و به ماهي شير، هامور ، خارو ، قباد ، حلوار و نعيم 000 از انواع خوراكي اشاره كرد.
لاك پشتان و نهنگهاي دريايي:
لاك پشتان دريايي از خزندگان جزيره محسوب مي شوند كه عمدتاً مهاجر بوده و گاهاً تا 6000 كيلومتر مهاجرت مي كنند و معمولاً از انواع مختلف آن در اطراف جزيره براي تخم گذاري ديده مي شوند . نهنگهاي دريايي نيز از ديگر گونه هاي در معرض خطر انقراض محسوب مي شودكه نيز در اطراف جزيره فارور مشاهده مي شوند.
انواع آبسنگ هاي مرجاني و صدفها :
جزاير فارور به واسطه شرايط مناسب زيست محيطي از جمله شفافيت ، عمق نفوذ نور، شوري و دماي مورد نياز رشد از بهترين زيستگاههاي موجود آبسنگ هاي مرجاني و صدف هادر استان به شمار مي رود. از مهمترين مرجانها مي توان به مرجان درختچه اي ، مرجان ميزي ، مرجان شاخ گوزني ، مرجان باشلقي ، مرجان تخته سنگي ، مرجان دودكشي اشاره كرد.

جاذبه هاي اكوتوريستي
– پستي بلندي ها و عوارض زمين ساختي از جمله تپه ماهور هاي پوشيده از درختان آكاسيا.
– گونه هاي گياهي و جانوري و گنجينه كم نظير از ژن بومي خليج فارس.
– وجود انواع آبسنگ هاي مرجاني و صدف ها ، ماهيان زينتي و خوراكي، لاك پشتان و نهنگ هاي دريايي در آب هاي اطراف جزيره.
– سواحل تخم گذاري لاكپشتان دريايي.
همه از جاذبه هاي اكوتوريستي اين جزيره مي باشد.

وضعيت عمومي اقتصادي اجتماعي
بنا بر مدارك موجود در گذشته هاي دور و حتي در چند دهه پيش جزيره فارور مسكوني بوده است . وجود گورستان هاي قديمي، باغات و مزارع باير، چاه هاي قديمي و خانه هاي متروكه شاهد اين مدعاست . در ارتباط با متروكه شدن اين دلايل مختلفي وجود دارد، كه از جمله آن مي توان به خشكسالي ها ي مداوم، شيوع بيماري و تخريب مسكن ها بر اثر زلزله اشاره نمود.

تعارضات مهم منطقه
استقرار واحد هاي نظامي و انتظامي از تعارضات مهم منطقه مي باشد.

تجهيزات و امكانات

فاقد پاسگاه و امكانات حفاظتي مي باشد. و تحت حفاظت اداره حفاظت محيط زيست بنددر لنگه قرار دارد.

ساير ملاحظات
– دوري از منطقه ساحلي وعدم دسترسي به مركز حفاظتي وكمبود امكانات حفاظتي باعث گرديده كه نظارت مستمر و دقيقي برروي آن صورت نپذيرد .
– استقرار واحد هاي نظامي و انتظامي هر چند گاهي موجب گرديده اين منطقه بكر اكولوژيكي به يك پادگان نظامي تبديل گردد.
– اقدامات جهاد سازندگي جهت اجراي طرح هاي آبخيزداري در جزيره چهره بكر منطقه را تغيير داده است .
– واگذاري جزيره به برخي از سازمانها (آزاد كيش و ميراث فرهنگي و گردشگري) جهت تبديل آن به يك منطقه سودآور اقتصادي آنرا به شدت تهديد مينمايد .(هيات وزيران اين منطقه را به منطقه آزاد كيش واگذار نموده است.)
– وجود جاده دسترسي دور جزيره كه اخيرا هم توسط سپاه پاسداران ترميم و توسعه يافته است واحتمالا آسفالت نيز خواهد شد كه اين تغييرات بدون هماهنگي و بدون رعايت ملاحظات زيست محيطي صورت مي گيرد از تهديدات عمده منطقه به شمار ميرود .
– شكار غير مجاز به هر شكل از مشكلات منطقه فارور است .
– وجود دكل كشتيراني ظرفيت منطقه را براي استقرار سايتهاي راداري و ارسال امواج راديويي و… نمايان ميكند كه توجه فعاليت هاي توسعه اي را بدنبال خواهد داشت وتهديدي براي آن به شمار مي رود.

منطقه حفاظت شده گلول در موقعيت جغرافيايي N374527 E580434 در استان خراسان شمالي واقع است. اين منطقه با مساحت تقريبى ۰۰۰‚۱۷ هكتار، در ۷۰ كيلومترى شمال شهر شيروان و در حدود نوار مرزى ايران و تركمنستان قرار دارد. در اين منطقه جنگل‌هاى تُنُك اُرُس و مراتع سرسبزى وجود دارد و گونه‌گونى حيات‌وحش آن نيز قابل توجه است.

منطقه حفاظت شده گلول و سراني داراي آب و هوايي عموماً كوهستاني، با شيب‌هاي تند و دره‌هاي عميق و صخره‌هاي مرتفع است. اين منطقه قسمتي از رشته كوه‌هاي موسوم به كپه داغ را تشكيل داده و از مناظر بديع و فريبنده‌اي برخوردار است. منطقه حفاظت شده گلول و سراني با توجه به دارا بودن ويژگي‌هاي خاص طبيعي، از جمله جنگل‌هاي انبوه درختان ارس و تنوع بسيار زياد پوشش گياهي و نيز زيستگاه خالص ترين قوچ اوريال، اولين بار در 27 تيرماه سال 1350 توسط سازمان شكار باني و نظارت بر صيد آن زمان با عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد.

تعدادي روستا در حاشيه جنوب و جنوب غرب اين منطقه وجود دارد كه ساكنان آنها عمدتاً از كردهاي كرمانج بوده و حرفه اصلي اغلب آنان دامداري است و تعدادي به كشاورزي و باغباني مشغول هستند. روستاي سراني تنها روستايي است كه در مرزهاي اين منطقه قرار دارد و نام منطقه نيز برگرفته از اين روستاست.
پست‌ترين نقطه در اين منطقه در رنج ارتفاعي 1400 متر و بالاترين نقطه منطقه در رنج ارتفاعي 2900 متر قرار دارد و دماي متوسط سالانه هشت درجه سانتي‌گراد و بارندگي متوسط 45 متر است.

اين منطقه داراي زمستان‌هاي سرد و تابستان‌هاي معتدل بوده و سرما و يخبندان در آن از آبان ماه، آغاز و تا اوايل ارديبهشت ماه ادامه مي يابد. يزان بارش در اين مناطق بين 400 تا 500 ميلي‌متر به طور متوسط در سال است و حداقل درجه حرارت در گرمترين روزهاي سال از 25 درجه سانتي‌گراد تجاوز نمي‌كند. در پايين دشت اين منطقه تخته گلول قرار دارد كه در فصل بهار داراي چشم اندازي زيبا از پوشش گياهي به گل نشسته اعم از شقايق، خيارك و انواع بالشتكي است و در داخل اين منطقه پوشش انبوه ارس در ارتفاعات منطقه قرار دارد كه در نقاطي كه ارس وجود ندارد انواع بالشتكي‌ها از قبيل گون، كلاه ميرحسن، چوبك و اسپرس خاردار، پوشش زيبا و چشم نوازي به عرصه‌هاي طبيعي منطقه بخشيده است.

 

در منطقه حفاظت شده گلول و سراني حيوانات و پرندگاني هم‌چون قوچ و ميش اوريال، ‌پلنگ، گربه وحشي، گراز، سمور سنگي، خرگوش، داركوب قهوه‌اي كه بسيار كمياب است، سهره سياه و كبك دري نيز زندگي مي‌كنند. از چشمه‌هاي اين منطقه نيز مي‌توان به كور چشمه، قربان چشمه، چشمه گيري اشاره كرد كه در كنار رودخانه‌اي كه در مرز جنوبي منطقه به طرف سراني جاري است منابع آبي منطقه را تشكيل مي‌دهند. از نقاط ارتفاعي اين منطقه مي‌توان علم، قله چوپان، ارتفاعات تنبل، كوه بزان، كور چشمه كوه كناره نام برد.

بجز تخته گلول(گليل) زيارتگاه زكرياي پيغمبر (ع) نيز در ارتفاعات جنوبي اين منطقه حفاظت شده واقع است كه در روزهاي تعطيلات پذيرايي انبوهي از مردم محلي و غيربومي از ساير نقاط استان و حتي كشور است. در دو كيلومتري غرب روستاي سراني محلي به نام قدمگاه ايوب وجود دارد كه داراي درختان قطور و كهنسال ارس است در ميان اين درختان، درخت ارس بسيار بزرگي وجود دارد كه به لحاظ قطر تنه و قدمت كهنسال ترين ارس در خراسان بزرگ بوده و جزو پنج درخت ارس كهنسال ايران است.

با توجه به ارزش زيستي اين درخت اقداماتي جهت ثبت آن در فهرست در ختان كهنسال و آثار طبيعي ملي از سال 85 از سوي اداره كل حفاظت محيط زيست خراسان شمالي صورت گرفت كه در سال گذشته جزء آثار طبيعي ملي كشور به ثبت رسيد. منطقه حفاظت شده گلول و سراني داراي سه محيط باني در جنوب، جنوب غرب و غرب منطقه است كه توسط محيط بانان پرتلاش و زحمت كش منطقه گشت و كنترل حفاظت مي‌شود. نسبت مساحت اين منطقه به مساحت كل مناطق تحت مديريت سازمان محيط زيست خراسان شمالي 6.65 درصد است.

قله علمدار به ارتفاع 3155 متر بلندترين نقطه در سلسله جبال ميشوداغ محسوب مي شود . اين قله در سمت جنوب غربي مرند ، جنوب كشك سرا ، شمال بندر شرفخانه و در جانب شمال شرقي شهرستان طسوج قرار گرفته است. اين كوه كه در موقعيت E4533 N3822 قرار دارد و ارتفاع آن 3155 متر ميباشداز طرف اهالي بخش مذكور، علمدار داغي ناميده ميشود. در بالاي قله آرامگاه فردي بنام علي ابن مالك اشتر نخعي ملقب به علي علمدار قرار داره كه اهالي منطقه جهت زيارت به اين قله صعود مي كنند. براي دسترسي به منطقه بايد از مرند به روستاي ارلان رفت. ادامه جاده فوق در جهت غرب به سه راهي خوي و در نهايت به بازرگان و مرز تركيه ختم مي شود .

حيات وحش

موقعيت مكاني و جغرافيايي منطقه علمدار داغي از ديدگاه جغرافيايي جانوري و قرارگيري آن در حد فاصل بين چهار منطقه حساس زيستي اكولوژيكي ، پارك ملّي اروميه (درياچه اروميه) ، منطقه حفاظت شده مركان و منطقه شكار ممنوع يكانات و پناهگاه حيات وحش كيامكي به لحاظ دارا بودن فون جانوري و تنوع جمعيتي (بيوم) داراي اهميت فراواني است . وجود كرويد و فعال و بسيار مهم مهاجرتي غربي به شرقي بين اين محدود و منطقه حفاظت شده مركان و نقش تأثير گذارآن در بقا و تأمين نيازهاي بيولوژيكي و اتولوژيكي گونه ها موجود منطقه حفاظت شده مركان قابل توجه مي باشد و محدودة علمدار داغي از جهت همگني و يكپارچگي جمعيت و بافت فعلي موجود داراي شباهتهاي خود مهاي ژني و تطابق گونه اي هر دو منطقه از نظر دموگرافيكي حائز اهميت است و ضروري ميباشد كه مطالعات كلي و جامعة در خصوص جامعة جانوري و تركيبات ژني ميشوداغ صورت گيرد .

 

خزندگان

بوآي شني باريك كوره مار شني، بوآي شني معمولي كورمار، مار آتشي، قمچه مار ، مار پلنگي، مار قيطاني،ماركوتوله ارمني، گونه مار قفقازي، مار چلپير ــ مار آبي، پله مار، گـــرز مار ، افعي البرزي،

دوزيستان

وزغ، قورباغه معمولي، قورباغه درختي، لاك پشت بركه اي اروپايي، لاك پشت بركه اي خزري، لاك پشت مهميز دار، آگماي قفقازي، لاسرتاي سبز خزري، لاسرتاي آذربايجان، لاسرتاي علفزار، لاسرتاي اروميه، اسكينگ علف زار

پستانداران

خارپشت اروپايي، حشره خوار دندان سفيد، خفاش نول اسبي بزرگ، خفاش نول اسبي مديترانه اي، خفاش سبيل دار، خفاش لب كوتاه، خفاش بال سفيد، خفاش بال بلند، دو پاي كوچك، جرد ايراني، موش خانگي، موش صحرايي، خرگوش، گرگ، روباه معمولي، راسو، سمور، شنگ، رودك، گربه وحشي، سياه گوش، قوچ ارمني، پازن، گراز

پرندگان

كور كور ،كركس سياه ، سنقر خاكستري ، سنقر گندم فرار ، سارگپر معمولي، عقاب طلايي ،دليجه ، بالابان، كبك دري، كبك، كبك چيل، باقرقره شكم سياه ، كبوتر چاهي، كبوتر كوهپايه ، مرغ حق، شاه بوف، جغد كوچك ، زنبور خوار ، سبزقبا، هدهد، چكاوك كوچك، چكاوك كاكلي، دم جنبانك شكم زرد ، بلبل، چلچك گوش سياه ، سك دم پهن، سك نيزار، سك بزرگ نيزار ، چرخ ريسك سر سياه ، زرد پرة تالابي ، گنجشك خانگي ، زاغي ، كلاغ سياه ، كلاغ ابلاق

موقعيت جغرافيايي
منطقه حفاظت شده كرايي در موقعيت جغرافيايي N3148 E4911 در استان خوزستان واقع است. منطقه شكار ممنوع كرائي در 25 كيلومتري جنوب شرق شهرستان شوشتر و 35 كيلومتري جنوب شهرستان مسجدسليمان به مساحت 39353 هكتار و شامل رشته كوه سياه (كوه شه) مي باشد. اين رشته كوه از پيش كوههاي زاگرس و حداكثر ارتفاع آن 600 متر از سطح دريا مي باشد؛ اين منطقه از سال 76 به عنوان شكار ممنوع بوده و هم اكنون جهت ارتقاء و تبديل به حفاظت شده در دستور كار شوراي عالي محيط زيست قرار دارد.

راههاي دسترسي
جاده آسفالته شوشتر به مسجدسليمان و سپس راه شني روستايي معروف به كرائي- راهدار مهمترين راه دسترسي به منطقه است همچنين راه آسفالته نفت سفيد به هفتگل از جمله راههاي دسترسي به منطقه است.

جاذبه هاي گياهي
پوشش منطقه به طور كلي مرتعي و بسيار متنوع است كه دامنه هاي شمالي از پوشش مناسب و خوب و دامنه­اي جنوبي داراي مراتعي فقير است. وجود بازماندهايي از كنارستان در منطقه و تك درختان انجير كوهي ، بادام كوهي و كلخنگ نشان از تراكم و تنوع بسيار بالاي گياهي و جنگلي در گذشته داشته كه به علت تخريب مراتع و قطع درختان از ميان رفته است. از ديگر درختچه هاي منطقه مي توان به رمليك، سريم و گز به صورت تك درخت اشاره كرد. پوشش مرتعي از تيره كاسني، لگومينوز، گرامينه تشكيل شده و به طور كلي بيش از 86 گونه گياهي در منطقه شناسايي كه تعدادي زيادي گونه دارويي از جمله گل گاو زبان، بارهنگ، بومادران، پونه در ميان آنها به چشم مي خورد. عمده جامعه گياهي و شاخص پوشش گياهي را درخت كنار تشكيل مي دهد.

جاذبه هاي جانوري
مهمترين گونه شاخص منطقه قوچ و ميش (گوسفند وحشي) Ovis orientalis مي باشد كه به دليل شرايط منطقه وحفاظت صورت گرفته از جمعيت نسبتاً مطلوبي برخوردار است كه به راحتي مي توان در منطقه مشاهده نمود. ساير جانوران منطقه شامل گرگ، شغال، تشي، انواع خفاش، گربه وحشي، كاراكال در منطقه زيست مي نمايند. مهمترين پرندگان كه به وفور در منطقه مشاهده مي شود كبك و تيهو مي باشد ساير پرندگان از جمله كبوتر چاهي، ياكريم، كمركولي، ديدمك، دراج نيز در منطقه زيست مي نمايند. اين منطقه در زمانهاي نه چندان دور زيستگاه پلنگ، كل و بز و آهو نيز بوده كه به علت شكار بي رويه و تخريب زيستگاه جمعيت آنها نابود شده است.

 

محل هاي تجمع حيات وحش
مهمترين محل تجمع حيات وحش منطقه (قوچ و ميش) در ارتفاعات مشرف به روستاي كرائي عليا است كه به دليل منطقه امن و قرق بودن منطقه زمستانها در آن محل تجمع مي نمايند و با شروع فصل گرما به حوالي روستاي مخروبه قلعه گره كه داراي چشمه و آبشخور مناسب تري است مي روند.

راههاي دسترسي جهت مشاهده حيات وحش
از جمله راههاي دسترسي راه جيپ رو كرايي به قلعه گره وراه خط لوله كرايي به يونيت است كه مي توان از آن به راحتي قوچ و ميش ها را مشاهده نمود.

آثار تاريخي – فرهنگي و مذهبي
از جمله آثار باستاني منطقه مي توان به خرابه هاي معروف به قلعه گره واقع در 5 كيلومتري شرق روستاي كرايي عليا نام برد؛ .همچنين تعداد 5 مقبره امام زاده در نقاط مختلف از جمله روستاهاي راهدار، كرايي عليا، كرايي سفلي، قلعه گره و بردميل وجود دارد و مورد احترام مردم محلي است.

جاذبه هاي اكوتوريستي
از جمله آثار باستاني منطقه مي توان به خرابه هاي معروف به قلعه گره واقع در 5 كيلومتري شرق روستاي كرائي عليا نام برد. همچنين تعداد 5 مقبره امام زاده در نقاط مختلف از جمله روستاي راهدار- كرائي عليا، قلعه گره و بردميل وجود دارد و مورد احترام مردم محلي است در منطقه كرائي در مجموع حدود 60 چشمه، آبشخور و بندهاي ذخيره آب وجود دارد از چشمه هاي كرائي مي توان به چشمه راهدار، خرسي، چاه كرا، كرايي قديم، آبگرمك و… اشاره نمود. منطقه حفاظت شده كرائي تنها زيستگاه قوچ و ميش در استان است، كه به راحتي مي توان اين گونه بسيار با ارزش را مشاهده نمود.

وضعيت عمومي اقتصادي و اجتماعي
مردم بومي اين ناحيه به كشاورزي و دامپروري مشغول مي باشند و در كنار آن با توجه به فصل سال به جمع آوري گياهان داروئي نيز مي پردازند.

اين منطقه در سال 1378 حفاظت شده اغلام شد منطقه اي است كوهستاني با رودهاي فراوان واقع در استان گيلان داراي اقليم مرطوب و خيلي مرطوب معتدل است

.وجود يك نيمرخ كامل از جنگلهاي كم نظير هيركاني از جلگه تا مراتع ييلاقي از ويژگيهاي منطقه به شمار مي رود .مرال شوكا ،پلنگ،خرس قهوه اي ،گراز ،شغال ،روباه معمولي،گربه جنگلي،سياه گوش،تشي ،گوركن،قرقاول و آبيا گونه هاي جانوري مهم منطقه را تشكيل مي دهد.وجود تنوع زيستي بالا و اثر باستاني قلعه رود خان زمينه پژوهشي و گردشگري را در منطقه فراهم ساخته است.

اين منطقه با وسعت 44/39514 هكتار در شهرستانهاي فومن ، شفت و بخش كوچكي از آن نيز در محدوده شهرستان رودبار در مختصات چغرافيايي طول شرقي E492018 E490308 و عرض شمالي N371149 N365602 واقع شده است . اين منطقه در تاريخ 15/10/1378 مورد حفاظت قرار گرفت .اين منطقه داراي جهات اربعه ذيل ميباشد :

شمالا: از امامزاده سيد حمزه به سمت شرق به كوه سياه بيل-فوشه-مته خاني-ملك سربه خان علي كده و از اين نقطه به كوه مزدچال سپس در امتداد خط الراس بسمت شمال به قله كوه قله نه تا قله كوه شفت و از آنجا به شالما.
شرقا: از شالما بعد از عبور از رودخانه سياه مزگي بسمت جنوب به سفيد مزگي و سوته و از سوته به امام زاده اسحاق -بيجارسر -كوه سياه گه تا قله با ارتفاع 1622 متر تا خركش .
جنوبا : از خركش بسمت غرب بعد از عبور از ييلاق كيادل -كلمستان به قله كوه گرداب.
غربا: از قله كوه گرداب بسمت شمال در امتداد جاده مالرو به قله كوه چلواوي و از آنجا در همان امتداد به قله كوه فشم و عزيز خاني . از اين نقطه در امتداد جاده مالرو به گردنه دزدين سپس به گردنه گيلي بلنگا و از آنجا به قله كوه گيلي بلنگا و بعد از عبور ازگردنه ريزاب دارسر به قله كوه گرداب و از آنجا در جهت شمال غربي به يونس و از اين نقطه در امتداد خط الراس كوه قلعه كوله به رنگ بژه و از آنجا بعد از عبور از كوه ديده بان گاه تا امامزاده سيد حمزه .

حداقل ارتفاع منطقه از سطح دريا 500 متر و حداكثر ارتفاع آن از سطح دريا به 2500 متر مي رسد . منطقه مورد نظر سه قسمت جلگه ، كوهپايه و كوهستان را شامل مي شود . در قسمت جلگه برنجكاري و صيفي كاري رايج بوده و در قسمت كوهپايه اي آن باغات چاي به چشم مي خورد . قسمتي از كوهپايه و منطقه كوهستاني داراي پوشش جنگلي است كه بعلت وجود آباديهاي متعدد و رواج دامداري و برداشت. بيرويه چوب قسمت اعظم آن بصورت مخروبه و نيمه مخروبه بوده و فقط حدود يك پنجم از وسعت منطقه داراي پوشش جنگلي بكر و دست نخورده است . البته محدوده مورد نظر داراي چشم اندازهاي طبيعي زيبا اعم از دره هاي عميق و آبشار و رودهاي متعدد آثار باستاني است .

 

در يك مقطع عرضي تيپهاي جنگلي و گونه هاي آن برحسب ارتفاع در اين منطقه بقرار ذيل مي باشد . تيپ هاي جنگلي ارتفاعات پائين : تيپ بلوطستان با گونه بلوط از 500 متري تا 900 متري ادامه داشته و كنار اين گونه اصلي گونه هاي ديگري نيز همچون نمدار ، ليلكي ، خرمندي ، پلت ، شيردار ، انجيلي ، زبان گنجشك ، اوجا ، گلابي وحشي همراه هستند . گياهان درختچه اي مانندازملك و داردوست در اين كمربند فراوان است . تيپ هاي جنلگي ميان بند : اين تيپ ها كه در ارتفاع 900 تا 1200 متري از سطح دريا گسترش دارند عبارتند از : ممرز ، راش ، راشستان ، ممرزستان ، اين تيپ ها همراه با گونه هاي ملج ، انجيلي ، نمدار ، پلت ، شيردار و ون آميخته هستند . نمونه كامل اين تيپ در ارتفاعات بالاي قلعه رودخان و گشت رودخان و در محدوده خرفه پشته قابل تشخيص است .

تيپ هاي جنگلي مناطق مرتفع : مناطق مرتفع يعني ارتفاعات 1200 تا 1800 متري كه به سبب دارابودن شرايط مناسب آب و هوا ، خاك ، رويشگاه اصلي گونه راش است . گونه هاي همراه راش عبارتند از : ممرز ، ملج ، توسكاي ييلاقي ، افرا و شيردار . تيپ هاي فوقاني و حد نهايي جنگل : در ارتفاعات بالاتر از 1800 متر ، درختاني كه در اين منطقه پراكنده اند ، داراي ارتفاع كم و ساقه اي كج و معوج و تاجهاي چنگالي بوده و چوبشان فاقد ارزش صنعتي است . در اين ارتفاعات گونه راش به ندرت ديده مي شود و درختان منطقه عبارتند از نوعي ممرز بنام لوريا كچف كه گاه همراه با گونه اي بلوط بنام اوري است و جامعه كچف – اورستان را بوجود آورده است .البته اين تيپ به علت وجود دامداران و استفاده دامي آنها از چوب و هيزم بشدت آسيب ديده است . از جمله مهمترين حيات وحش منطقه مي توان به خرس ، پلنگ ، مرال ، شوكا ، گرگ ، سياه گوش ، گربه جنگلي ، شنگ ، تشي ، گوركن ، گراز ، سنجاب ، قرقاول ، ابياء ، قزل آلا را اشاره نمود .

منطقه حفاظت شده گلستان كوه در موقعيت جغرافيايي N3308 E5025 در استان اصفهان واقع است. گلستان كوه با ارتفاع ۳۶۳۱ متردر مسير خوانسار به اصفهان و در ۱۵ كيلومتري شهر خوانسار و در استان اصفهان قرار دارد.جهت اين كوه جنوب غربي ،شمال شرقي است. شهر خوانسار در دامنه جنوب غربي اين كوه قرار دارد. اين منطقه در شمال غرب استان اصفهان واقع و از سمت شمال به شهرستان گلپايگان از سمت شرق به شهرستانهاي تيران ، كرون و نجف آباد از جنوب به شهرستان فريدن محدود است. اين شهرستان در منطقه مركزي ايران و دامنه رشته كوههاي زاگرس واقع است. منطقه حفاظت شده گلستان كوه 17000 هكتار وسعت دارد.

پوشش گياهي

اين كوه از پوشش گياهي خوبي برخوردار مي باشد:لاله هاي واژگون(گل سر به زير محجوب ايراني )!،گز انگبين ،گزعلفي ،ريواس ،كنگر،مرزنجوش ،آويشن ،قارچ ،بادام ،تره و پياز كوهي ،گون ،موسير،و ديگر گياهان دارويي و علوفه اي كه اين رشته كوه را به منطقه اي غني از ديدگاه گياه پزشكي و همچنين مرتع مناسب جهت چراي دام و رونق زنبور داري بدل كرده است.

اين منطقه در فصل بهار مملو از گلهاي طبيعي به ويژه لاله سرخگون است كه به رنگ سرخ مايل به بنفش بوده و از روز چهلم تا شستم بعد از عيد شكفته مي‌شوند و در موقع وزش باد سير و روشن مي‌شوند. طبيعت بكر و وجود چشمه‌هاي پرآب، اين دشت زيبا را به نقطه اي بي نظير در استان اصفهان بدل كرده است. لاله واژگون اسامي ديگري مانند گل اشك و اشك مريم هم دارد . دليل اين نامگذاري اين است كه مقداري شبنم در بين اين گل‌ها جمع ميشود و سپس از گل به پايين مي‌چكد .عمر اين گياه بسيار كوتاه است و گل دهي آن از اوايل ارديبهشت آغاز و تا اواخر همين ماه پايان مي‌پذيرد . مي‌گويند اين گل در آن زمان كه گلوي سياوش با تيغ تيز گرسيوز آشنا ميشد ‘ شاهد ماجرا بود. اين گياه نخستين بار در سال 1576 ميلادي به وسيله جهانگردان اروپايي از ايران به اتريش برده شد. شيوه پرورش لاله واژگون در باغها و گلخانه‌ها در سطح وسيعي از اروپا رواج دارد در حالي كه اين گل در فلات ايران به طور طبيعي رشد و نمو مي‌كند .

 

عمر اين گياه بسيار كوتاه است. از اوايل ارديبهشت ماه گل دهي اين گياه شروع مي‌شود و در فصل بارش تمام مي‌شود.خواص دارويي اين گياه اصولاً در پياز اين گياه است. پياز اين گياه داروي مؤثري براي دردهاي رماتيسمي و دردهاي مفصلي و پاك كننده دستگاه كبدي است. البته اين گياه جزء داروهاي سمي است و مصرف آن بايد زير نظر پزشك باشد. گلستانكوه خوانسار علاوه بر اين‌كه يك منطقه گردش‌گري در كشور است يك منطقه تحقيقاتي در زمينه گياه‌شناسي و گياهان دارويي نيز به شمار مي‌رود .

دسترسي
از تهران بعد از سه راه سلفچگان، به سمت خمين و گلپايگان ادامه مسير دهيد تا به خوانسار برسيد. با طي مسيري 15 كيلومتري به روستاي دره بيد خواهيد رسيد. از اينجا به بعد مي‌توانيد با توجه به علامت هايي با گل لاله واژگون مشخص شده اند مسير را ادامه دهيد و از صحت مسيري كه انتخاب كرده ايد مطمئن شويد. براي وارد شدن به دشت لاله‌هاي واژگون خوانسار بايد بليط به قيمت 20000 تومان تهيه كنيد.

منطقه شكار ممنوع گرزمي در موقعيت جغرافيايي N3612 E6045 در استان خراسان رضوي واقع است. اين منطقه در 100 كيلومتري شرق شهرستان مشهد و 57 كيلومتري جنوب غربي شهرستان سرخس در بخش مرزداران استان خراسان رضوي واقع است

در منطقه گرزمي، سطح زيادي پوشش درختي پسته وجود دارد و از لحاظ شرايط اكولوژي از مطلوبيت بسيار بالايي برخوردار است. علاوه بر اين، منطقه به دليل چراي بي‌رويه از لحاظ بيابان‌زايي در معرض خطر قرار دارد. مناطق حاشيه كشف رود منجمله گرزمي به دليل وجود تاغ‌ زارها و پوشش گياهي در اطراف آنبستر مناسبي براي گونه‌هاي زيستي است. ‌از گونه هاي جانوري شاخص حاضر در منطقه مي توان به : پلنگ – گرگ – گراز – قوچ اوريال – كل وبز و انواع پرندگان شكاري و … اشاره كرد .

گونه‌هاي گياهي
درختان زبان گنجشك، ارس، پسته وحشي و همچنين آنغوره، شاه تره، كاكوتي، گل ختمي و گل گاوزبان در آن يافت مي‌شود.

 

حيات وحش

اين منطقه منطقه اي تپه ماهوري است. پوشش جانوري منطقه شامل گراز، پلنگ، كل، بز، قوچ، ميش، گرگ، كفتار، روباه، خرگوش و… است.

منطقه مظفري با مساحت ۹۲ هزار و ۸۰۸ هكتار بين E5726 طول غربي تا E5757 طول شرقي و بين N3402 عرض جنوبي تا N3420 عرض شمالي واقع شده است.
بنه، كسور، اسكنبيل، گز، تاغ، قيچ، بادام كوهي، زرشك وحشي، درمنه، آنغوزه، زيره سياه، گياهان علفي، گل بوماداران، آويشن ، لاله قرمز، خارشتر، افدرا و برخي از گياهان خانواده كاسني پوشش گياهي اين منطقه را شامل مي شود.
قوچ و ميش، كل و بز، گرگ، آهو، گربه شني، كاراكال، روباه، شغال، تشي، شاهين، كبك، تيهو، انواع باقرقره ، كبوتر­چاهي ، زاغ بور، غراب ، كمركولي ، انواع چك چك ، هوبره، شاهين، عقاب طلايي ، دليجه ، قرقي، انواع گنجشك، بزمچه، انواع مارها و لاك پشت گونه هاي جانوري كه در اين منطقه زيست مي كنند.
از نظر توپوگرافي بيش از نيمي از منطقه را عرصه هاي كويري، بياباني و تپه ماهور و بقيه اراضي را تيپ كوهستاني تشكيل مي دهد.
وجود ارتفاعات صخره اي و دشت هاي باز در اطراف اين منطقه شرايط مناسبي را براي حضور حيات وحش فراهم كرده است .علاوه بر اين نيز به دليل وجود ميدان ديد مناسب شرايط مطلوبي براي حفاظت كامل مناطق فراهم شده است .

منطقه مظفري بر اساس آگهي رسمي مصوبه شماره 280 شورايعالي حفاظت محيط زيست مورخ 12/11/86 به عنوان منطقه حفاظت شده معرفي گرديد.

حدود اربعه
شمالاً: از روستا ابراهيم¬آباد به سمت شمال و غرب و در امتداد جاده تا روستا كجه و سپس ادامه راه تا تقاطع آن با راه حوض حاج¬ميرك و سپس در خط مستقيم مفروض تا محل اتصال كال¬نمك و جاده روستا نيگنان.
شرقاً: از تقاطع كال با جاده به سمت شمال تا روستا ابراهيم-آباد
جنوباً: از محل اتصال جاده بشرويه به سمت شرق و عبور از جنوب كوه¬آونج و حوض¬آونج و در امتداد كال تا تقاطع آن با جاده
غرباً: از محل اتصال كال¬نمك و جاده روستا نيگنان به سمت جنوب و در امتداد كال¬نمك پس از عبور از جنوب كوه¬هاي سه¬كوهه و علي-جمال تا اتصال آن به جاده بشرويه.

وسعت منطقه: وسعت منطقه 92808 هكتار مي¬باشد.

ويژگي و سيماي عمومي منطقه ( شامل وضعيت توپوگرافي، چشم انداز، پوشش گياهي و گونه هاي شاخص گياهي، وضعيت عمومي حيات وحش و گونه هاي شاخص و كريدورها)
از نظر توپوگرافي منطقه داراي ارتفاعات صخره¬اي و دشت هاي باز در پيرامون آن كه شرايط مناسبي را براي حضور حيات وحش در منطقه فراهم نموده است علاوه بر اين نيز بدليل وجود ميدان ديد مناسب شرايط مطلوبي جهت حفاظت كامل مناطق فراهم آمده است.
پوشش¬گياهي: بنه، كسور، اسكنبيل، گز، تاغ، قيچ، بادام كوهي، زرشك وحشي، درمنه، آنغوزه، زيره سياه، گياهان علفي، گل بوماداران, آويشن, لاله قرمز، خارشتر, افدرا و برخي از گياهان خانواده كاسني مي¬باشد.
حيات¬وحش: قوچ و ميش، كل و بز، گرگ، آهو، گربه شني، كاراكال، روباه، شغال، تشي، شاهين، كبك، تيهو، انواع باقرقره, كبوتر-چاهي, زاغ بور, غراب, كمركولي, انواع چك چك, هوبره، شاهين، عقاب طلايي, دليجه, قرقي، انواع گنجشك، بزمچه، انواع مارها و لاك پشت مي¬باشند. از نظر توپوگرافي بيش از نيمي از منطقه را عرصه هاي كويري، بياباني و تپه ماهور تشكيل مي دهد و بقيه اراضي را تيپ كوهستاني تشكيل مي دهد.

جاذبه هاي اكوتوريستي
با عنايت به اينكه در منطقه حفاظت شده مظفري طرح مديريت انجام نگرفته و در حال حاضر نيز قراردادي به شماره 15458 مورخ 17/12/90 جهت اجراي طرح مطالعاتي- پژوهشي منطقه حفاظت شده مظفري با دانشگاه محيط زيست كرج به امضاء رسيده است، تاكنون هيچگونه سرمايه گذاري براي امر تفريح و تفرج از سوي اين اداره كل در داخل منطقه صورت نگرفته است. شايان ذكر است با عنايت به وجود جاذبه هاي كويري هرساله تورهاي كويرنوردي در منطقه انجام مي شود و اثر طبيعي دم يوز از مهمترين آثار طبيعي گردشگري در منطقه مي باشد.

وضعيت عمومي، اقتصادي- اجتماعي
از آنجايي كه مردم منطقه به امر كشاورزي و دامداري اشتغال دارند متاسفانه خشكسالي هاي اخير در وضعيت معيشتي مردم بسيار تاثير گذار بوده لذا اين اداره كل در راستاي جبران بخشي از خسارات حاصله و نيز در راستاي مشاركت جوامع بومي در مديريت منطقه اقدام به جذب نيروي قراردادي، شركتي و جذب سرباز از جوامع بومي مستقر در منطقه نموده است كه خود سهم بسزايي در مديريت بهتر منطقه با آشنا شدن آنها از فوايد حفاظت از منطقه بوده است همچنين به صورت ناچيز در اقتصاد ساكنين تاثير گذاشته است.

 

روستاي طاهرآباد با جمعيت 150 خانوار و داراي طرح هادي مصوب و در حال اجرا، در حاشيه مرز شرقي و خارج از منطقه قرار گرفته كه فعالت هاي عمده معيشتي در آن زارعت و دامداري مي باشد. روستاي ابراهيم آباد با جمعيت 12 خانوار و فاقد طرح هادي مصوب، در حاشيه مرز شرقي و خارج از منطقه قرار گرفته كه فعالت هاي عمده معيشتي در آن زارعت و دامداري مي باشد. روستاي گل پخون با جمعيت 5 خانوار و فاقد طرح هادي مصوب، در حاشيه مرز شمالي و خارج از منطقه قرار گرفته كه فعالت هاي عمده معيشتي در آن زارعت و دامداري مي باشد. روستاي كجه با جمعيت 130 خانوار و داراي طرح هادي مصوب، در حاشيه مرز شمالي و خارج از منطقه قرار گرفته كه فعاليت هاي عمده معيشتي در آن زارعت و دامداري مي باشد. روستاي چاه نو با جمعيت 60 خانوار و فاقد طرح هادي، در حاشيه مرز شمالي و خارج از منطقه قرار گرفته كه فعالت هاي عمده معيشتي در آن زارعت و دامداري مي باشد. روستاي پلوند با جمعيت 5 خانوار و فاقد طرح هادي مصوب، داخل منطقه قرار گرفته كه فعالت هاي عمده معيشتي در آن دامداري مي باشد.

زراعت در منطقه با استفاده از آب چاه موتورها انجام مي شود كه غالباً در حاشيه روستاها و داخل دشت ها پراكنده اند. انواع محصولات كشاورزي از قبيل پسته، جو، گندم، پنبه و غيره كشت مي گردد. حدود 10 هكتار از اراضي داخل منطقه كه شامل اراضي كشاورزي چاه موتور موسوم به ريگ آهويي، محدوده روستاي پلوند و بندسارهايي كه در صورت بارندگي مناسب تحت كشت ديم قرار مي گيرند مستثنيات منطقه مي باشند.

تعارضات مهم منطقه
1 – خشكسالي ها و كمبود نزولات آسماني
2- كمبود پاسگاه محط باني، تجهيزات، نيروي انساني و عدم استاندارد حفاظتي مناطق.
3- تخريب زيستگاه بر اثر پيشروي شن هاي روان
4- لزوم ارتقاء فرهنگ زيست محيطي جامعه
5- چراي بي رويه دام هاي اهلي و به ويژه صدور پروانه چراي دام در داخل محدوده امن.
بر اساس تفاهم نامه منعقد شده در زمان ارتقاء سطح منطقه مبني بر حذف 10 درصد از سطح منطقه به بخش صنعت، با حذف ده درصد از منطقه حفاظت شده مظفري، محدوده معادن سنگ آهك شركت سيمان سفيد، معدن مس شركت احياء صنايع خراسان و معدن سنگ تزئيني آقاي عباس طاهري از محدوده منطقه خارج گرديده است. در حال حاضر قسمتي از محدوده معدني خاك صنعتي آقاي رضا شهرياري در داخل منطقه و مرز جنوبي آن قرار دارد. ضمناً در جريان اصلاح مرز منطقه، روستاي گل پخون، قسمتي از حريم جاده آسفالته طاهرآباد به كجه و اراضي كشت ديم واقع در محدوده ذكر شده از منطقه خارج شده است و ارتفاعات موسوم به چاه چشمه و قسمتي از جنگل تاغ طاهرآباد پس از بررسي و برداشت محدوده، جهت الحاق به منطقه پيشنهاد گرديده است. در محدوده پيشنهادي يك معدن سنگ لاشه در حال بهره برداري و فعال واقع گرديده است.

تجهيزات و امكانات
منطقه در حال حاضر داراي دو پاسگاه محيط باني و يك انبار علوفه با تعداد 4 نفر نيرو مي¬باشد. همچنين طرح احياء، تكثير و پرورش گورايراني در منطقه در حال بهره برداري است.

ساير ملاحظات
برخي از پيشنهادات اين اداره كل در راستاي بهبود وضعيت منطقه عبارتند از:
1- زون بندي منطقه و اجراي طرحهاي گردشگري:
2- عدم برداشت بيرويه از منابع گياهي
3- استخدام نيروي محيط بان مطابق با استاندارد جهاني و ملزومات شاخصهاي تنوع زيستي كشور.
4- تجهيز پرسنل گارد به اسلحه و لوازم دفاع شخصي با توجه به مخاطرات موجود.
5- خريد اراضي و مستثنيات.
6- اجراي طرحهاي مرتعداري بصورت دقيق وكارشناسي شده و خروج دام مازاد از مراتع منطقه
7 – تامين بودجه جهت نصب دوربين هاي مداربسته در سطح منطقه جهت پايش لحظه اي
8- تامين اعتبارات پژوهشي جهت امر تحقيق و پژوهش به منظور شناخت ظرفيتهاي آن به منظور حفاظت و حمايت از منطقه