كياسر

شهر كياسر در 70 كيلومتري جنوب شهر ساري و در 1378 متري از سطح دريا و 36 درجه و 14 دقيقه و 16 ثانيه شمالي و 53 درجه و 32 دقيقه و 16 ثانيه شرقي واقع شده است. كياسر مركز بخش چهاردانگه مي باشد. كياسر در گذشته رونق بسياري داشته و مركز عمده تجاري و علمي منطقه محسوب مي شد و روستا هاي اطراف مواد و وسايل مورد نياز خود را از كياسر تامين مي نمودند و براي تحصيل به كياسر مي آمدند. با تعطيلي معدن ذغال سنگ كياسر جمعيت اين شهر رو به كاهش گذاشته و همچنين به علت مهاجرت روستاييان اين بخش، كياسر آن رونق گذشته را ندارد. اميد است با احداث كارخانه سيمان در روستاي تركام و رونق شهرك صنعتي چهاردانگه، كياسر مجدداً رونق گذشته خود را بازيابد.

كياسر در لغت نامه دهخدا
قصبه كياسر مركز بخش چهاردانگه شهرستان ساري است كه در 72 هزار گزي جنوب شرقي ساري و در 84 هزار گزي دامغان واقع شده است. ناحيه ايست كوهستاني و هوايش معتدل است و 2300 نفر سكنه دارد. ( از فرهنگ جغرافيايي ايران جلد 3 )

موقعيت شهر كياسر

كياسر در دره اي بنا شده كه از هر سو كوهي آن را احاطه نموده است و تنها قسمت شمال غربي آن فاقد كوه مي باشد و به دشت كياسر وصل مي باشد. كياسر از سمت جنوبي به وسيله كوه هاي زركوه و كل سر از سمت مغرب شاه كوه و از سمت مشرق كو ه هاي كل پشت و فتلا ( كه ظاهراً تغيير يافته فتح الله مي باشد ) و از شمال توسط كوه هاي اجير لنگه، نستر نسترا، اسب زين و ململي احاطه شده است.

آب و هواي كياسر
كياسر در فصل تابستان داراي آب و هواي معتدل و هواي بسيار سرد در فصل زمستان مي باشد.
تاسيس شهر داري كياسر
در سال 1372 كياسر به شهر تبديل شد.

وجه تسميه كياسر

در مورد وجه تسميه كياسر در كتاب تاريخ طبرستان جلد اول نوشته اردشير برزگر ص 36 و كتاب تاريخ مازندران نوشته شيخ سيف الله يساري (خطي) ص 13 (شيخ سيف الله يساري اولين معلم چهاردانگه در سال 1304 ش بود ) و كتاب تاريخ دو هزار ساله ساري نوشته حسين اسلامي صفحات 35 و 36 و 37 به طور اجمال چنين آمده است:
« كيوس پسر بزرگ قباد حاكم طبرستان و مقر حكومتي او قارنكوه و هزار جريب بود. كيوس در مكان فعلي شهري بنا كرد كه به آن كيوس سرا مي ناميدند كه در اثر گذشت زمان كيوس سرا به كياسرا و كياسر تبديل شده است.»
لازم به توضيح است اولين حاكم دولتي چهاردانگه به نام حسن اعظام قدسي ملقب به اعزام الوزاره كه از سوي وثوق الدوله در سال 1298 هجري به عنوان حاكم چهاردانكه به كياسر آمد در خاطرات خود در تمام جا از كياسرا نام مي برد. اين مطلب نشان مي دهد تا اين زمان هنوز كياسر به كياسرا معروف بوده است.
قلعه هاي متعدد اطراف كياسر مانند قلعه شهرستن، نستر نسترا، زيندن و … را مي توان نام برد و همچنين مكاني به نام شهرستن كه آثار سكونت در آن هنوز وجود دارد نشان دهنده ي قدمت اين شهر است.
شيخ سيف الله يساري در كتاب تاريخ مازندران (خطي) ص 13 در مورد شهر كياسر چنين مي نويسد:
« چون مولد نگارنده هزار جريب است، مدت ها كه در كياسر بودم در آنجا آثار قابل ملاحظه اي نديدم مگر حمامي ( اين حمام به علت غفلت ويران و به جاي آن شركت تعاوني ساخته شد ) كه تاريخ بناي آن معلوم نيست ولي طرز ساختمان آن نشان مي دهد كه از بنا هاي بسيار قديمي است. عوام آن حدود عقيده چنانست كه حمام مزبور از بنا هاي كيوس پسر قباد ساساني است.»
بعضي از بزرگان محل و مطلعين عقيده دارند كه اين حمام ابتدا آتشكده بوده و بعد به حمام تبديل شده است.