هرگاه دردي به سراغمان بيايد، به فكر مراجعه به پزشك ميافتيم تا مشكلمان هر چه زودتر حل شود، اما وقتي صحبت از بيماريهاي دهان و دندان به ميان ميآيد، خيلي چنين كاري را انجام نميدهند.
به نقل از جام جم ؛ عده اي مي گويند چون نگران درد و هزينه درمان هستند، به دندانپزشك مراجعه نمي كنند و برخي هم تصور مي كنند عوارض درمان هاي دهان و دندان بيشتر از فوايدش است و بخصوص زماني كه قرار باشد درمان ريشه دندان را انجام دهند، به كلي از اين كار پشيمان مي شوند. در صورتي كه دندانپزشكان همگي بر اهميت حفظ دندان هاي طبيعي تاكيد مي كنند و مي گويند داشتن دندان طبيعي حتي پس از درمان هاي متعدد هم بهتر از كشيدن آن است.
همه چيز از پلاك ها شروع مي شود
عده اي به اشتباه تصور مي كنند براي محافظت از ريشه دندان ها و مقابله با بيماري هاي ريشه بايد اقداماتي عجيب و غيرمعمول انجام داد. از نظر چنين افرادي، مسواك زدن و استفاده از نخ دندان فقط براي حفظ سلامت سطح دندان هاست و اگر بخواهند ريشه دندان ها را در وضعيتي مناسب نگه دارند، به روش هاي ديگري فكر مي كنند.
دكتر محمد اثني عشري اما مي گويد: از بين بردن پلاك هاي ميكروبي به كمك مسواك زدن صحيح و منظم بهترين راه پيشگيري از بروز بيماري هاي دهان و دندان است.
اين متخصص درمان ريشه دندان در گفت وگو با جام جم ادامه مي دهد: پلاك ميكروبي، لايه اي بيرنگ و چسبنده است كه مي تواند روي سطوح جونده، نقاط تماس دندان ها با يكديگر و ناحيه تماس لثه و دندان ها تشكيل شود. با توجه به بيرنگ و چسبنده بودنشان هم براحتي نمي توان آنها را برداشت، اما در صورتي كه به طور منظم و به شيوه صحيح مسواك زده شود، پلاك ها جابه جا شده و از تشكيل شدن پيشگيري مي شود.
وي مي افزايد: اگر به هر دليلي اين پلاك ها باقي بماند و روي سطوح دندان شكل بگيرد، با مصرف مواد غذايي و تجزيه مواد قندي، اسيد توليد مي كند. اين اسيد نيز در مجاورت سطوح ضعيف قرار مي گيرد و مي تواند بخشي از ميناي دندان را حل كند. در طولاني مدت، حلاليت اسيدها هم بيشتر مي شود و در نتيجه مجراي باريكي در ميناي دندان ايجاد خواهدشد كه مي گوييم دندان در ناحيه مينا دچار پوسيدگي شده است.
البته با توجه به اين كه نسج معدني ميناي دندان زياد است، تا حدي در برابر اين اسيدها مقاومت مي كند، اما همين كه مجرايي به بخش زيرين كه همان عاج دندان است باز شود، پوسيدگي خيلي راحت تر پيشرفت خواهد كرد.
دكتر اثني عشري با اشاره به اين موضوع مي گويد: با توجه به اين كه مواد معدني اين ناحيه كم است و همين طور به دليل مجاري بسيار ريزي كه وجود دارد، ميكروب ها براحتي مي توانند به مركز يا پالپ دندان برسند و اين بخش را هم درگير كنند. اين دندانپزشك با بيان اين كه پوسيدگي در قسمت عاج هم موجب حساسيت دندان ها نسبت به سرما و گرما مي شود، خاطرنشان مي كند: اگر در اين فرصت به دندانپزشك مراجعه كنيد يا معاينات دوره اي را در نظر داشته و حداقل سالي يكبار نزد دندانپزشك برويد، براحتي مي توان پوسيدگي هاي عاج دندان را تشخيص داد و قبل از اين كه پوسيدگي به قسمت مركزي دندان برسد، با پركردن ساده مشكل را برطرف كرد.
عصب كِشي يا عصب كُشي؟
مردم معمولا درمان ريشه دندان را با نام عصب كِشي يا عصب كُشي مي شناسند در صورتي كه دكتر اثني عشري مي گويد هر دوي اين اصطلاحات اشتباه و لفظ صحيح آن «درمان ريشه» است، اما در ميان اين دو مورد هم واژه عصب كِشي كمي بهتر به نظر مي رسد، زيرا طي اين درمان، عروق اعصاب را قطع مي كنند.
وي با اشاره به علائم درگير شدن پالپ دندان مي افزايد: درد شديد، مشخص ترين علامتي است كه نشان مي دهد مشكل به پالپ دندان رسيده و در بسياري از موارد هم اين دردها هنگام شب بروز مي كند.
به گفته اين دندانپزشك، اين بخش دندان از عروق اعصاب و بافت همبندي تشكيل شده كه قسمتي از آن هم عصب است.
بنابراين هنگام درمان ريشه دندان اين طور نيست كه فقط عصب دندان خارج شود و به اجزاي ديگر كاري نداشته باشيم.
اين آخرين مرحله كار نيست
يكي از اشتباهاتي كه در اين زمينه وجود دارد، بي توجهي به دنداني است كه تحت درمان ريشه قرار گرفته. اين عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي مي گويد: پس از درمان ريشه به بيمار گفته مي شود بعد از گذشت چند روز تا يك هفته و حداكثر تا ۲۰ روز بعد براي ترميم اقدام كند. به اين معني كه بايد به دندانپزشك مراجعه كرده و دندان را پر كند و گاهي حتي لازم است دندان روكش هم بشود.
وي مي افزايد: به بيماران توصيه مي شود در مدتي كه دندان تحت درمان ريشه قرار گرفته و خمير پركردگي موقت يا پانسمان موقت روي دندانشان گذاشته شده، توجه بيشتري داشته باشند و فشار زيادي روي دندان وارد نكنند.
اما در صورتي كه بيمار در مدت مشخص مراجعه نكند به گفته دكتر اثني عشري ممكن است خميرهاي پانسمان به دليل اين كه قدرت كافي ندارد، خرد شده و از بين برود و در نتيجه بعضي از قسمت هاي دندان كه بيشتر با غذا تماس پيدا مي كند نيز دچار شكستگي شود. اين شكستگي نسج دندان نيز چون در بيشتر موارد به صورت اريب اتفاق مي افتد، به قسمت زير لثه ختم مي شود و با توجه به اين كه براي ترميم هم حتما لبه هاي ترميم بايد بالاي لثه باشد، در چنين شرايطي بايد يك درمان جراحي لثه هم براي بيمار انجام شود.
درمان ريشه و تغيير رنگ دندان ها؟
باورهاي خاصي ميان مردم رواج دارد كه براساس آن فكر مي كنند اگر ريشه دندانشان درمان شود، مشكلات ديگري برايشان ايجاد خواهد شد. به همين ترتيب، يكي از متداول ترين پرسش هايي كه در اين مورد از دندانپزشكان پرسيده مي شود، احتمال تغيير رنگ دندان پس از معالجه ريشه است. خيلي اين موضوع را پذيرفته اند و به همين دليل نگران درمان ريشه و تيره شدن دندان هاي خود هستند.
دكتر اثني عشري، اما مي گويد: اين مشكل سال ها قبل متداول بوده و آن زمان پس از درمان ريشه تا حدي با تغيير رنگ روبه رو مي شديم، اما امروزه زماني كه مي خواهيم درمان ريشه را انجام دهيم، اگر دندان از قبل تغيير رنگ كم يا متوسطي داشته باشد، معمولا ضمن درمان به كمك مواد مخصوص، دندان ها را سفيد مي كنيم تا همرنگ دندان هاي ديگر شود.
بنابراين به طور كلي مي توان گفت امروزه بعد از درمان ريشه معمولا تغيير رنگ چنداني اتفاق نمي افتد، اما به گفته وي اگر دندانپزشك بخوبي اين قسمت از دندان را تميز نكند باز هم پس از مدتي ممكن است باعث بروز تغيير رنگ شود. اما اين تغيير رنگ ها را هم مي توان اصلاح كرد و دندان را به رنگ طبيعي برگرداند.
درمان ريشه و درد دندان ها؟
خيلي ها از ترس درد، اصلا به فكر درمان ريشه نمي افتند، در حالي كه امروزه به كمك داروهاي بي حسي و تكنيك هاي جديد معمولا دردي هنگام درمان وجود ندارد. اما بعد از درمان چطور؟ آيا باز هم درد به سراغ بيمار مي رود يا نه؟
دكتر اثني عشري مي گويد: اغلب پس از درمان ريشه درد شديدي وجود ندارد، اما برخي مي توانند درد خفيف پس از درمان را بخوبي تحمل كرده و عده اي هم هستند كه بايد از داروهاي مسكن استفاده كنند. بنابراين بعد از درمان توصيه مي شود بيماران براساس نظر پزشك و بخصوص در ساعات اول، مسكن مصرف كنند.
وي با اشاره به اهميت حفظ دندان هاي طبيعي يادآور مي شود: خيلي ها هم به دلايل مختلف فكر مي كنند كشيدن دندان ها بهتر از درمان ريشه است. در صورتي كه هيچ چيز جاي دندان هاي طبيعي را نمي گيرد.
علاوه بر اين، هزينه كشيدن دندان و استفاده از پروتز يا ايمپلنت نيز بسيار بيشتر از درمان ريشه است و زمان اين كارها هم طولاني تر خواهد بود.