هرم سني جمعيتي ما به سمتي در حركت است كه دندانپزشكان از اين به بعد با انبوه مراجعين مسن و نيازمند مراقبتهاي ويژه افراد در اين سنين مواجه خواهند شد. در سنين بالا، بيماران داروهاي زيادي را مصرف ميكنند و برخي از اين داروها با درمانهاي دندانپزشكي ممكن است تداخلاتي داشته باشد. مصرف وارفارين در ميان بيماران دندانپزشكي امر بعيدي نيست. در تمام مراجعين دندانپزشكي اخذ تاريخچه پزشكي، وضعيت سلامت و راروهاي مصرفي امري حياتي است. در بيماران مسن اين اخذ تاريخچه از اهميت بسيار بالاتري برخوردار است.
وارفارين
اين دارو در اصل يك آنتي كوآگولانت است. وارفارين با نام تجاري كومادين هم معروف است. بيماران اغلب اصطلاح «رقيق كننده» خون را براي اين دارو استفاده ميكنند ولي اين اصطلاح خيلي درست نيست. وارفارين لختههاي قبلي را از بين نميبرد، بلكه مكانيسم لخته شدن خون را از طريق اختلال در متابوليسم ويتامين K در كبد كند ميكند.
انديكاسيون اصلي اين دارو پيشگيري از ترمبوز و ترومبوآمبولي است. در موارد بعد از حملات قلبي، مغزي، جراحيهاي قلب باز، استفاده از دريچههاي مصنوعي قلب، ترمبوز يا آمبولي قبلي (DVT)، سندرم آنتي فسفوليپيد و… وارفارين ممكن است توسط پزشك براي بيماران تجويز شود. عملكرد اين دارو را با تست INR ميسنجيم. عدد ۲-۴ براي INR ريسك پايين تلقي ميشود.
وارفارين و اندو
در مواجهه با بيماري كه وارفارين مصرف ميكند اولين سؤالي كه ميپرسيم اين است كه آيا قرار است كه مصرف دارو در دورهٔ قطع شود يا خير (در برخي موارد بهطور دورهاي ممكن است پزشك مصرف دارو را قطع كند). درصورتيكه اين زمان نزديك است، ترجيح داده ميشود كه درمان در اين زمان انجام شود. اگر پاسخ سؤال منفي بود يا شرايط بيمار اورژانسي بود و نميشد تا دوره قطع دارو صبر كرد، بدون نظر و تصميم تيم پزشكي (اصطلاحاً تيم آنتي كوآگولانت) اجازه تغيير مصرف يا قطع دارو را نداريم. در اين موارد بايد بدانيم كه INR بيمار چه قدر است.
درمانريشه دندان به شرطي كه به بيحسي بلاك اينفريورآلوئولار فك پايين نياز نداشته باشد، ميتواند با INR ۴ و كمتر از آن انجام شود. ولي براي درمانهاي جراحي ريشه كه توأم با فلپ موكوپريوستال است و بيحسي بلاك عصب آلوِئولار پايين، حتماً نياز به مشاوره با پزشك معالج وجود دارد (حد عدد INR حدود ۲/۵ هست و در بعضي منابع براي بلاك عدد ۳ ذكر شده است)
نكته مهم اين است كه اندازهگيري INR بايد ۲۴ الي ۷۲ ساعت قبل و ترجيحاً در روز مداخله دندانپزشكي باشد.
داروهاي تجويزي توسط دندانپزشك و وارفارين
برخي از آنتيبيوتيكها در طولانيمدت ممكن است كه روي INR تأثير بگذارند. در مصرف كوتاهمدت و مصارف دندانپزشكي عادي اين تأثير حداقل بوده و كلينيكال نيست؛ بنابراين پروفيلاكسي آنتيبيوتيك هم در صورت نياز بدون تغيير داروي آنتيكوآگولانت بلامانع هست. در تجويز داروهاي ضد درد از آسپرين و NSAIDها بهتر است اجتناب شود. تجويز ممانعت كنندههاي COX۲ مانند سلكوكسيب هم توصيه نميشود و استامينوفن ساده يا در تركيب با مخدرها گزينه انتخابي بهعنوان ضد درد است.